AFT NEDİR?
Aftöz ülser olarak da bilinen aftlar, ağız içindeki yumuşak dokularda—özellikle yanak içi, dudak, dil ya da damakta-ortaya çıkan ağrılı yaralardır. Çoğu zaman kendiliğinden iyileşirler, ancak bazı kişilerde tekrarlayıcı olabilirler.
AFTLAR ÜÇ ANA GRUBA AYRILIR:
Minör aftlar: En yaygın türüdür. Küçüktür, genellikle 1 hafta içinde geçer ve iz bırakmaz.
Majör aftlar: Daha büyük ve derin olur, iyileşmesi 2 haftadan fazla sürebilir ve yara izi bırakabilir.
Herpetiform aft: Nadir görülür. Çok küçük aftların kümeler halinde çıkmasıyla oluşur. Genellikle kısa sürede iyileşir.
AFT NEDEN ÇIKAR?
Aftların kesin nedeni bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:
Bağışıklık sistemi dengesizlikleri
Stres ve uykusuzluk
Diş macunu, gargara veya gıdalara karşı hassasiyet
Lokal travma (yanak ısırma, diş fırçası darbeleri, sert yiyecekler)
Demir, B12, çinko, folik asit gibi vitamin-mineral eksiklikleri
Hormonal değişiklikler
Gıda intoleransları (gluten, süt ürünleri vb.)
Bazı sistemik hastalıklar (Crohn, Çölyak, Behçet, lupus)
Bazı ilaçlar (NSAID’ler, beta blokerler)
AFT HANGİ HASTALIKLARIN BELİRTİSİ OLABİLİR?
Tekrarlayan ya da uzun süre geçmeyen aftlar bazı sağlık sorunlarının belirtisi olabilir:
Behçet hastalığı
Çölyak hastalığı (glüten intoleransı)
Lupus
Crohn hastalığı
HIV/AIDS
Anemi (özellikle demir ve B12 eksikliği)
Eğer aftlara ateş, halsizlik, genital ülserler ya da cilt döküntüleri eşlik ediyorsa, bir uzmana görünmekte fayda var.
AFTA NE İYİ GELİR?
Aftlar genellikle 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak bu süreci rahatlatmak için evde uygulanabilecek bazı yöntemler vardır:
EVDE AFT TEDAVİSİ:
Tuzlu su ile gargara: Bir bardak ılık suya 1 çay kaşığı tuz ekleyip gargara yapabilirsiniz.
Bal: Antibakteriyel özelliği sayesinde bal, yara üzerine sürüldüğünde iyileşmeyi hızlandırabilir.
Karbonat: 1 çay kaşığı karbonatı az suyla karıştırıp macun haline getirerek aftın üzerine sürebilirsiniz.
Hidrojen peroksit (%3): Eşit miktarda suyla seyreltilerek, pamukla aft üzerine uygulanabilir. Antiseptiktir.
Soğuk içecek veya buz: Ağrıyı hafifletmek için buz emilebilir veya soğuk su içilebilir.
Aloe vera jeli: Tahrişi azaltır ve yara iyileşmesini destekler.
ECZANEDEN ALINABİLECEK ÜRÜNLER:
Aft jelleri ve spreyleri (ağrı kesici + antiseptik içerir)
Antiseptik gargaralar
Topikal kortikosteroid merhemler
Ağrı kesici kremler (lidokain içerikli)
BESLENME VE VİTAMİN TAKVİYESİ
Eğer aftlar vitamin veya mineral eksikliğinden kaynaklanıyorsa, aşağıdaki takviyeler fayda sağlayabilir:
Demir
B12