Kanalın mevcut haliyle herhangi bir su akışı sağlanması, bu bölgeden yalnızca zehir, lağım ve çöp karışımı bir sıvının geçmesi anlamına geleceğini belirten vatandaşlar, durum yalnızca tarihi miras açısından değil, insan sağlığı açısından da ciddi bir tehdit oluşturuyor.
“TARİHİ MİRAS UTANDI”
M.Ö. 800’lü yıllarda Urartu Kralı Menua tarafından yaptırılan ve binlerce yıldır bölgenin su ihtiyacını karşılayan Şamran Kanalı, geçmişte mühendislik harikası olarak anılıyordu. Ancak günümüzde bakımsızlık, ilgisizlik ve çevre bilincinin eksikliği nedeniyle adeta bir atık havuzuna dönüşmüş durumda.
Çevre aktivistleri ve yerel halk duruma tepki göstererek, “Eskiden çocuklarımızla yürüyüşe çıkardık bu kanal boyunca. Şimdi etrafına yaklaşmaya korkuyoruz. Koku dayanılmaz, görüntü utanç verici” ifadelerine yer verdi.
“GECİKMEDEN TEMİZLENMELİ”
Vatandaşlar, Şamran Kanalı’nın acil olarak temizlenmesi, çevre düzenlemesinin yapılması ve uzun vadeli koruma planlarının oluşturulması gerektiğini belirterek, aksi takdirde, sadece doğal yaşam değil, aynı zamanda Van’ın tarihi ve kültürel değeri de geri dönüşü olmayan şekilde zarar görebileceğini vurguladı.
UNESCO geçici listesindeki bu kadim miras, yalnızca Van halkının değil, tüm insanlığın ortak değerlerinden biri olan Şamran Kanalı'nın kaderi, yetkililerin göstereceği sorumluluğa ve toplumun çevreye sahip çıkma iradesine bağlı.
MENUA (ŞAMRAN) KANALI
Anadolu ve dünya su mühendisliğinin bir harikası olan ve 51 km uzunluğundaki Menua Sulama kanalı, aynı zamanda 2800 yıllık ölümsüz bir aşk efsanesini de simgelemektedir. Kanal'ın çevresinde Kral Menua (mö 810 - 786) tarafından kızı Tariria için bugünkü Edremit’in güneybatısında. Kadembasti (Uğurlu Yer) mevkiinde yapay teraslar halinde yaptırılan asma bahçeleri.
Asur Kraliçesi Semiramis’in dünyanın yedi harikasından biri sayılan asma bahçeleriyle özdeşleştirilerek efsaneleştirilmiştir. Burası yaklaşık 3 km uzunluğunda ve 2 km genişliğindedir. Yarım aya benzeyen bu yapay teraslara Osmanlı döneminden bu yana halk “ Uğurlu Yer" demektedir.
Van’ın 50 km güneyinde yer alan Gürpınar (Havasor) Ovası’ndan Urartu Krallığı'nın başkentinin bulunduğu Van Ovasına tatlı su taşıyan Menua Kanalı geçtiği yerlerde yapılan tarıma hayat vermekte ve kanal boyunca yaklaşık 5000 hektarlık araziyi sulamaktadır. Bu kanalın en az %70'ı Edremit'in içinden geçmektedir. Çağlar boyunca adını değiştirmeden varlığım sürdüren Şamram (Menua) Kanalı günümüzde sevilerek söylenen "Edremit Van’a bakar / içinden Şamram akar" dizeleriyle yaşamaya devam etmektedir.