Ad Soyad: Uzm. Dr. Haydar ZENGİN
Unvan: Uzm. Dr.
Bölüm: Hematoloji
Ad Soyad: Uzm. Dr. Sedanur KARAMAN GÜLSARAN
Unvan: Uzm. Dr.
Bölüm: Hematoloji
Ad Soyad: Uzm. Dr. Tahir Alper CİNLİ
Unvan: Uzm. Dr.
Bölüm: Hematoloji
Ad Soyad: Uzm. Dr. Yasemin ÖZGÜR
Unvan: Uzm. Dr.
Bölüm: Hematoloji
HEMATOLOJİ NEDİR?
Hematoloji; lenfoma, multipl miyelom, akut ve kronik lösemi ile benzeri rahatsızlıklar olmak üzere; kemik iliği, lenf sistemi ve kan ile ilgili hastalıkları inceleyen bilim dalıdır. Hematolojik hastalıkların büyük bir bölümü, tedavisi hayati önem taşıyan hastalıklardır. Bu hastalıkların tedavisi iyi bir ekip çalışması ve deneyim gerektirmektedir. Hematoloji servisi, son yıllarda çok önemli gelişmelerin kat edildiği, hastalıklarda tedavi seçeneklerinin arttığı, klinik çalışmaların en çok yapıldığı alanlardan biridir. Hematolojik kanserlerin de tedavi edilebilme oranı hızla artmaktadır.
HEMATOLOJİ HANGİ HASTALIKLARA BAKAR?
Hematoloji, yalnızca kansızlık gibi yaygın olan hastalıklar dışında; aynı zamanda kanser türleri, pıhtılaşma bozuklukları ve kalıtsal kan hastalıkları gibi birçok ciddi rahatsızlıklarla da ilgilenir. Hematoloji bölümü, kan hücrelerinin sayısı, yapısı ya da işlevinde meydana gelen her türlü bozukluğu inceleyerek tanı ve tedavi sürecini yönetir. Hematolojinin ilgilendiği başlıca hastalık grupları şöyledir:
Multipl Miyelom,
Lenfomalar,
Lösemiler (AML, ALL, KML, KLL),
Miyelodisplastik sendromlar,
Miyeloproliferatif hastalıklar
Anemi (kansızlık),
Lökopeni (Beyaz hücrelerinin eksikliği)
Trombositopeni pıhtılaşmayı sağlayan trombosit adlı hücrelerin eksikliği
Hemofili ve pıhtılaşma bozuklukları: Kanın pıhtılaşma mekanizmasındaki bozukluklar, kanamalar, anormal pıhtı oluşumu.
Bağışıklığı ilgilendiren hastalıklar (B12, Demir, Folik Asit eksikliği)
Talesemi (Akdeniz Anemisi)
Orak hücre anemisi
HEMATOLOJİ TESTLERİ NELERDİR?
Hematologlar tarafından hastalıkların tanı ve tedavilerinin uygulanması için kanın farklı bileşenlerini değerlendiren testleri değerlendirmesi oldukça önemlidir. Hematoloji bölümünde en sık kullanılan testler:
Tam kan sayımı (Complete Blood Count) : Bu temel kan testi, kırmızı kan hücrelerinizi, beyaz kan hücrelerinizi ve trombositlerinizi değerlendirir.
Kan diferansiyel testi: Bu test, her bir beyaz kan hücresi türünün sayısını sayar. Sağlık uzmanları, tam kan sayımı yaparken bu testi de isteyebilir.
Protrombin zamanı testi (Prothrombin Time Test): Bu test, kanınızın ne kadar hızlı pıhtılaştığını ölçer.
Retikülosit sayısı: Bu test, kanınızdaki genç kan hücrelerinin (retikülositler) sayısını ölçer.
Periferik kan yayması (Peripheral Blood Smear): Sağlık uzmanları bu işlemi kırmızı ve beyaz kan hücrelerinizi ve trombositleri mikroskop altında incelemek için kullanılır.
HEMATOLOJİK HASTALIKLARIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hematolojik hastalıklar çoğu zaman gizli şekilde ilerleyebilir ve başlangıçta hafif belirtiler ile kendini gösterebilir. Bu nedenle bazı şikayetleri göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Vücutta meydana gelen ani değişiklikler, uzun süreli şikayetlerin altında bir kan hastalığı olabilir. Erken teşhis, her konuda olduğu gibi hematolojik hastalıklarda da tedavi başarısını önemli derecede artırabilir. Bir ya da birkaç belirti gözlemlendiğinde derhal hematoloji uzmanına başvurmak önemlidir.
Sürekli yorgunluk ve halsizlik
Ciltte veya dudaklarda solgunluk
Nedensiz morarma
Kolay kanama
Sık sık yaşanan enfeksiyonlar
Geçmeyen veya tekrarlayan ateş
Lenf bezlerinde büyüme (boyun, koltuk altı, kasık bölgesi gibi)
Nedensiz ve ani kilo kaybı
Gece terlemeleri
Kemik ve/veya eklem ağrıları
Nefes darlığı
Çarpıntı
Eller ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma
Uzun süren âdet kanamaları / ara kanamalar
Burun ve diş eti kanamaları
Ciltte döküntü
HEMATOLOJİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Tedavi yöntemleri hastalığın sürecine, durumuna ve hastanın değerlerine bağlı olarak hematologlar tarafından uygun görülen şekilde yapılır. Genel olarak uygulanan tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:
İLAÇ TEDAVİLERİ
Anemi, demir, B12, folik asit takviyesi; lösemi ve lenfomalarda kemoterapi uygulanması, pıhtılaşma bozukluklarına karşı oluşturulan ilaçlar
KEMOTERAPİ
Lösemi, lenfoma ve multipl miyelom gibi kanserlerde kanserli hücrelerin büyümesini durdurmak amaçlı uygulanır.
İMMÜNOTERAPİ
Bazı lenfoma türlerinde bağışıklık sistemini uyaran ve kanserli hücreyi hedef alan tedaviler
KAN VE TROMBOSİT TRANFÜZYONLAR
Ağır anemi ya da kan kayıplarında, trombosit sayısının düştüğü durumlarda destek amaçlı tranfüzyonlar yapılabilir.
KEMİK İLİĞİ NAKLİ (KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONU)
Hematolojik hastalıkların tedavisinde önemli bir yere sahip olan seçkin bir tedavi yaklaşımıdır ve tam donatımlı bir ünitede, deneyimli bir ekip tarafından yürütülmektedir. Otolog (kişinin kendisinden) ya da allojenik (başka birinden) yapılabilir.