Altın, binlerce yıldır sadece bir mücevher değil, aynı zamanda ekonomik istikrarsızlık dönemlerinde bir sığınak ve değer koruma aracı olmuştur. 2025 yılına gelindiğinde, piyasalar bir dizi karmaşık dinamiğin etkisi altında. Peki, ons ve gram altın fiyatlarını yukarı veya aşağı yönlü hareket ettiren bu temel güçler nelerdir?
MERKEZ BANKALARI VE FAİZ POLİTİKALARI: OYUNUN KURUCUSU
Altın fiyatları üzerindeki en baskın etken, başta ABD Merkez Bankası (Fed) olmak üzere küresel merkez bankalarının para politikalarıdır. Faiz oranları yükseldiğinde, tahvil gibi faiz getirisi olan enstrümanlar daha cazip hale gelir. Bu durum, faiz getirisi olmayan altına olan talebi azaltarak fiyatı baskılar. Tersi durumda, faizlerin düşürüldüğü veya düşürülme beklentisinin olduğu dönemlerde ise altın parlar. Yatırımcılar, 2025'in son çeyreğinde Fed'in olası bir ekonomik yavaşlamaya karşı faiz indirim sinyali verip vermeyeceğini yakından izliyor.
ENFLASYON BEKLENTİLERİ VE EKONOMİK GÜVEN
Tarihsel olarak altın, yüksek enflasyona karşı en güvenilir koruma araçlarından biri olarak görülür. Paranın alım gücü eridiğinde, yatırımcılar değerini korumak için altına yönelir. Dünya genelinde son birkaç yıldır devam eden enflasyonist baskılar, altının "güvenli liman" talebini canlı tutmuştur. Ekonomik büyümenin yavaşladığı veya resesyon endişelerinin arttığı dönemlerde de altına olan talep artar.
DOLARIN GÜCÜ VE KÜRESEL PARA BİRİMLERİ
Altın, uluslararası piyasalarda ABD Doları (USD) ile fiyatlandığı için aralarında ters bir ilişki vardır. Dolar Endeksi (DXY) yükseldiğinde, yani dolar diğer para birimlerine karşı değer kazandığında, altın diğer para birimi sahipleri için daha pahalı hale gelir ve bu da talebi düşürür. Doların zayıfladığı senaryolarda ise altın genellikle yükselişe geçer. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, yerel para biriminin dolara karşı değer kaybetmesi, gram altın fiyatlarının rekor kırmasına neden olabilir.
JEOPOLİTİK RİSKLER VE MERKEZ BANKALARININ REKOR ALIMLARI
Siyasi istikrarsızlıklar, savaşlar ve küresel krizler, belirsizliği artırarak yatırımcıları altına yönelten en önemli faktörlerdendir. Bu dönemlerde altın, sermayenin korunduğu bir kale işlevi görür. Buna ek olarak, 2022'den bu yana merkez bankaları (özellikle Çin, Türkiye, Hindistan ve Polonya) rezervlerini çeşitlendirmek ve dolara olan bağımlılıklarını azaltmak amacıyla rekor seviyelerde altın alımı yapmaktadır. Bu stratejik alımlar, altın için güçlü bir talep tabanı oluşturarak fiyatları uzun vadede desteklemektedir.
FİZİKSEL ARZ-TALEP DENGESİ: MADENLERDEN TEKNOLOJİYE
Altının fiyatını etkileyen son faktör ise klasik arz-talep dengesidir. Madencilik üretimindeki artış veya azalışlar, geri dönüşüm oranları ve fiziki talep bu dengeyi oluşturur. Özellikle Hindistan ve Çin gibi ülkelerdeki düğün sezonları, mücevher talebini dönemsel olarak artırır. Ayrıca altın, yüksek iletkenliği sayesinde elektronik ve uzay teknolojisi gibi endüstriyel alanlarda da kritik bir bileşendir. Teknolojik gelişmelerle birlikte bu alandaki talep de fiyatlar üzerinde etkili olmaktadır.