VAN - Türkiye’nin en büyük gölü ve dünyanın en büyük sodalı gölü olan Van Gölü, yıllardır Van ve Bitlis illeri arasında aidiyet tartışmalarına konu oluyor.
Bitlisli vatandaşlar, gölün büyük kısmının kendi sınırları içinde olmasına rağmen isminin “Van Gölü” olmasına tepki gösteriyor. Vanlılar ise tarihî ve kültürel bağları gerekçe göstererek gölün “Van” adıyla anılmasının doğal olduğunu savunuyor.
COĞRAFÎ VE TARİHÎ GERÇEKLER NE SÖYLÜYOR?
Gölün yüzölçümü ve illere göre dağılımı: Van Gölü, 3.755 km²’lik yüzölçümüyle Türkiye’nin açık ara en büyük gölü konumunda.
Bitlis Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre gölün yaklaşık üçte ikisi Bitlis ili sınırlarında, kalan üçte biri ise Van ili sınırlarında yer alıyor.
Bitlis’in sınırındaki göl yüzeyi: Yaklaşık 2.500 km²
Van’ın sınırındaki göl yüzeyi: Yaklaşık 1.250 km²
KIYI UZUNLUĞU AÇISINDAN DA BİTLİS ÖNDE
Van Gölü’nün toplam 430 km’lik kıyı şeridinin 245 km’si Bitlis’e, 185 km’si ise Van’a ait.
Bitlis’in Tatvan, Ahlat ve Adilcevaz ilçeleri göl çevresinde bulunurken, Van tarafında Gevaş, Edremit, İpekyolu, Tuşba ve Erciş ilçeleri kıyıya sahip.
GÖLE NEDEN “VAN GÖLÜ” DENİLİYOR?
Coğrafî olarak gölün büyük kısmı Bitlis’te olsa da, gölün adının “Van” olarak kullanılmasının güçlü tarihî ve kültürel sebepleri var:
URARTU MEDENİYETİ VE TARİHÎ BAŞKENT
Van, Urartular döneminden beri bölgenin siyasi ve kültürel merkezi konumunda. Urartuların başkenti Tuşpa, gölün doğu kıyısında yer alıyordu. Bu nedenle göl, tarih boyunca “Van” adıyla anıldı.
OSMANLI DÖNEMİ BELGELERİ:
Osmanlı döneminden itibaren haritalarda gölün adı “Van Gölü” olarak geçti. Cumhuriyet döneminde de bu isim resmi kayıtlarda korunarak devam etti.
VAN ŞEHRİNİN GELİŞMİŞLİĞİ:
Van, Bitlis’e göre göl çevresindeki en büyük ve en bilinen şehir olduğundan göl, ulusal ve uluslararası düzeyde Van adıyla tanındı.
Uzmanlara göre, Bitlis coğrafî olarak gölün büyük kısmına sahip olsa da “Van Gölü” isminin değişmesi oldukça düşük bir ihtimal.
TARTIŞMANIN YERELDEKİ YANSIMALARI
Bitlisli vatandaşlar, gölün büyük kısmının kendi sınırlarında olmasına rağmen “Van” adıyla anılmasını adaletsizlik olarak görüyor. Zaman zaman sosyal medyada “Bitlis Gölü” etiketiyle kampanyalar düzenleyen Bitlisliler, gölün tanıtımında Bitlis’in daha fazla ön plana çıkarılmasını istiyor.
Vanlılar ise gölün isim tartışmasının yersiz olduğunu belirterek, “Van Gölü” adının yüzlerce yıllık tarihî bir geçmişe dayandığını savunuyor.
Bazı turizmciler, tartışmalar yerine iki ilin ortak tanıtım stratejisi geliştirmesi gerektiği görüşünde birleşiyor.
VAN VE BİTLİS’İN ORTAK MİRASI
Van Gölü, sadece doğal güzellikleriyle değil, çevresindeki tarihi ve kültürel mirasla da dikkat çekiyor. Akdamar Adası, Van sınırlarında yer alırken, Bitlis’in Ahlat ilçesi de tarihi Selçuklu mezar taşlarıyla UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde bulunuyor.
Uzmanlara göre, gölün turizm potansiyelinin tam anlamıyla değerlendirilebilmesi için Van ve Bitlis’in birlikte hareket etmesi gerekiyor.
GÖL BİTLİS’TE, İSİM VAN’DA
Coğrafî verilere göre Van Gölü’nün büyük kısmı Bitlis sınırları içinde yer alıyor. Ancak gölün adının “Van” olarak kullanılmasının temelinde tarihî, kültürel ve idari sebepler bulunuyor.
Tartışmaların sona ermesi için iki ilin de gölü bir “ortak değer” olarak görmesi ve birlikte tanıtması büyük önem taşıyor.