KİMLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜR?
Sağlık çalışanları
Sık ameliyat geçirmiş hastalar
Atopik bünyeye sahip kişiler (alerjik yatkınlığı olanlar)
Latekse sık maruz kalan meslek grupları
BELİRTİLER NELERDİR?
Lateks alerjisi belirtileri, maruz kalma süresine ve bireyin duyarlılığına göre değişiklik gösterebilir:
Ciltte kaşıntı, kızarıklık, kabarma
Burun akıntısı, hapşırma, gözlerde sulanma
Kurdeşen (ürtiker)
Nefes darlığı, göğüste baskı hissi
Hızlı kalp atışı
Ciddi durumlarda anafilaktik şok (acil müdahale gerektirir)
Belirtiler genellikle temas sonrası dakikalar içinde başlar.
TANI NASIL KONUR?
Tanı için alerji uzmanları tarafından yapılacak değerlendirme şarttır. Uygulanan yöntemler:
Deri prick testi: Cilde düşük dozda lateks uygulanarak reaksiyon gözlemlenir.
Kanda IgE testi: Bağışıklık sisteminin latekse karşı antikor üretip üretmediği kontrol edilir.
Anafilaksi riski olan kişilerde cilt testi yerine sadece kan testleri tercih edilir.
LATEKS ALERJİSİ GEÇER Mİ?
Lateks alerjisi genellikle kalıcıdır ancak etkili önlemlerle semptomların tamamen kontrol altına alınması mümkündür. Alerjiye yol açan maddeden uzak durmak en etkili çözümdür. İyileşme değil, korunma ve yönetim ön plandadır.
TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR?
Tedavi yaklaşımı semptomların şiddetine göre değişir:
Antihistaminikler: Hafif cilt reaksiyonlarında kullanılır.
Topikal kortikosteroidler: Kaşıntı ve kızarıklığı azaltır.
Bronkodilatör spreyler: Solunum sıkıntısı yaşayanlara uygulanır.
Epinefrin otoenjektörü (adrenalin): Anafilaksi öyküsü olanlar için hayati önemdedir.
İmmünoterapi (alerji aşısı) bazı özel durumlarda uygulanabilir ancak henüz standart bir tedavi değildir.
LATEKS HANGİ ÜRÜNLERDE BULUNUR?
Lateks, çok sayıda üründe karşımıza çıkabilir:
Tek kullanımlık eldivenler
Prezervatif ve diyaframlar
Balonlar
Kan basıncı manşetleri
Spor ekipmanları
Bebek emzikleri ve biberon uçları
Yapışkan bandajlar
Bazı ayakkabı tabanları ve elastik bantlar
Bu ürünlerin etiketleri dikkatle incelenmeli, mümkünse latekssiz alternatifler tercih edilmelidir.
LATEKS ALERJİSİ OLANLAR NE YEMEMELİ?
Bazı meyve ve sebzelerde, latekse benzer proteinler bulunduğu için çapraz alerjik reaksiyon gelişebilir. Bu duruma “lateks-meyve sendromu” denir. Aşağıdaki besinlere dikkat edilmelidir:
Muz
Kivi
Avokado
Kestane
Papaya
Ananas
İncir
Bu yiyecekler bazı bireylerde şiddetli reaksiyonlara yol açabilirken, bazı kişilerde hiçbir etki görülmeyebilir. Diyet düzenlemesi için doktor ya da diyetisyen desteği alınmalıdır.
NELERE DİKKAT ETMELİ?
Lateks alerjisi olan bireylerin yaşam kalitesini artırmak için şu önlemler alınmalıdır:
Lateks içeren ürünlerden uzak durulmalı
Sağlık çalışanlarına mutlaka alerji bilgisi bildirilmeli
Epinefrin otoenjektörü (EpiPen) her zaman yanlarında bulundurulmalı
Ürün içerik etiketleri dikkatle kontrol edilmeli
Otel, uçak, okul gibi sosyal ortamlarda önceden bilgilendirme yapılmalı