Doğru kullanıldığında tarımsal verimi artırır, bitki hastalıklarını azaltır. Ancak hedef dışı canlılara ve insan sağlığına zarar verme riski taşır. Pestisitler gıdalarda kalıntı bırakabilir, bu kalıntılar uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabilir.
PESTİSİTİN ZARARLARI
Pestisitler zehir özelliğine sahiptir, çünkü canlı organizmaları öldürmek veya gelişimini durdurmak amacıyla üretilirler. Uzun süreli veya yüksek dozda maruz kalındığında:
Sinir sistemi, hormonal denge, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.
Alerjik reaksiyonlar, mide-bağırsak sorunları, baş ağrısı ve yorgunluğa yol açabilir.
Bazı türlerin kanser riskini artırabileceğine dair bilimsel kanıtlar vardır.
Çevresel etkileri de büyüktür. Toprakta, suda ve havada biriken pestisitler, arılar, kuşlar ve diğer yararlı canlılara zarar vererek ekosistemi bozabilir.
PESTİSİT TÜRLERİ
İnsektisit: Zararlı böcekleri yok eder.
Fungisit: Mantar hastalıklarını önler.
Herbisit: Yabancı otları yok eder.
Rodentisit: Kemirgenlerle mücadelede kullanılır.
Nematisit: Zararlı solucanları hedefler.
Bakterisit: Bitkilerdeki bakteriyel hastalıkları engeller.
Akarisit: Keneler ve akarları kontrol altına alır.
PESTİSİT HANGİ GIDALARDA DAHA FAZLA BULUNUR?
En yüksek risk grubunda:
Çilek, elma, üzüm, şeftali, nektarin, ıspanak, domates gibi ürünler
İnce kabuklu meyveler ve yapraklı sebzeler
Bazı tahıllar (buğday, pirinç), kuruyemişler, kuru meyveler ve bazı çay türleri
İthal ürünlerde risk daha yüksek olabilir; çünkü bazı ülkelerde yasaklı pestisitler hâlâ kullanılmaktadır.
PESTİSİT NASIL TEMİZLENİR?
Tamamen arındırmak zor olsa da kalıntıyı azaltmak mümkündür:
Akan su altında iyice yıkayın ve fırça kullanın.
Sirkeli su: 1 litre suya yarım çay bardağı sirke ekleyip 10–15 dakika bekletin.
Karbonatlı su: 1 litre suya 1 tatlı kaşığı karbonat ekleyin, ürünleri bekletip durulayın.
Tuzlu veya ılık su: Çözünürlüğü artırır.
Kabuklu ürünlerde kabuğu soymak, yapraklı sebzelerde dış yaprakları ayırmak.
Gelişmiş yöntemler arasında ozonlu su, ultrasonik yıkama ve UV ışık uygulamaları da bulunur.
PESTİSİTTEN KORUNMA YOLLARI
Mümkünse organik sertifikalı ürünleri tercih edin.
Mevsiminde ve yerel üretim gıdalar satın alın.
Pazarda kaynağı belirsiz ürünler yerine güvenilir üreticileri tercih edin.
Çocuklara verilecek sebze ve meyveleri mutlaka iyice temizleyin.