Arazi incelemeleri, göl çevresinde volkanik set oluşumuna dair net kanıtlar bulunmadığını göstermektedir. Bu nedenle gölün, Üst Pleistosen döneminde meydana gelen tektonik hareketlerle oluşmuş genç bir tektonik göl olduğu düşünülmektedir.
KONUM VE COĞRAFİ ÖZELLİKLER
Koordinatlar: 38° 39' K / 43° 33' D
Yüzey Alanı: 114 km²
Rakım: 1808,32 metre
En Derin Nokta: 40 metre
Ortalama Derinlik: 18,45 metre
Su Özelliği: Tuzlu ve sodalı
pH Değeri: 9.40 – 10.75 arası
Besleyen Akarsu: Memedik Deresi
EKOSİSTEM VE BİYOÇEŞİTLİLİK
Erçek Gölü, Türkiye'nin en önemli doğal yaşam alanlarından biridir. Göl ve çevresi, Türkiye'deki 453 kuş türünün yaklaşık yarısına ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle flamingolar gibi göçmen kuşlar için önemli bir üreme ve konaklama alanı olarak öne çıkar.
Bu nedenle göl, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde “Önemli Kuş Alanı” (IBA) statüsüne sahiptir ve “B Sınıfı Sulak Alan” olarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma, nesli tehlike altında olan kuş türlerinin yoğunlukla bulunduğu alanları ifade eder.
BALIKÇILIK VE SU ÜRÜNLERİ DURUMU
Gölün yüksek tuzluluk ve alkalinite seviyeleri nedeniyle doğal olarak balık yaşamaz. Ancak 1985 yılında Van Tarım İl Müdürlüğü tarafından Van Gölü’nden alınan inci kefali yavruları göle bırakılmış, bu işlem 1992 yılına kadar her yıl tekrarlanmıştır. Her ne kadar gölde üç farklı balıkçılık kooperatifi kurulmuş olsa da, üreme dönemi balıkçılığına yönelik bilinçsiz uygulamalar nedeniyle profesyonel balıkçılık faaliyetleri başarıya ulaşamamıştır.
Günümüzde inci kefali, özellikle üreme dönemlerinde gölden tatlı sulara göç ettiği sırada, kaçak yollarla avlanmaktadır. Ancak bu kaçak balıkçılığın balık popülasyonu üzerindeki etkileri henüz tam olarak bilinmemektedir; çünkü konu hakkında yeterli bilimsel çalışma bulunmamaktadır.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR VE BULGULAR
Zooplankton Dağılımı:
Yapılan araştırmalarda, gölde sıcaklığın yıl içinde 1°C ila 23°C arasında değiştiği, çözünmüş oksijen oranının ise 2,9 mg/l – 6,7 mg/l arasında olduğu tespit edilmiştir.
Göldeki zooplankton toplulukları çoğunlukla Copepoda (%51), Rotifera (%37) ve Cladocera (%12) türlerinden oluşmaktadır.
Florası:
Memedik Deresi'nin göle döküldüğü bölgede Phragmites australis ve Puccinella qiantea gibi bitki türleri yaygın olarak gözlemlenmiştir. Gölün doğu kıyılarındaki alüvyonlarda ise Iris spuria subsp. musulmunica bitki örtüsüne rastlanmıştır.
Batımetrik Özellikler:
GPS ve ecosounder cihazlarıyla yapılan ölçümlerde, gölün en derin noktasının 40 metre olduğu belirlenmiştir. İnci kefali popülasyonunun yaz aylarında genellikle 10 metre derinliklerde yoğunlaştığı saptanmıştır.
Su Seviyesi:
1998 yılı verilerine göre, gölün su seviyesi kotu 1810.52 metre olarak ölçülmüştür.
KORUMA VE BİLİMSEL İLGİ
Her ne kadar Erçek Gölü, Van Gölü Havzası içinde ikinci büyük göl olarak dikkat çekse de, göl üzerine yapılan bilimsel çalışmalar oldukça sınırlıdır. Mevcut araştırmalar çoğunlukla gölün fiziksel ve kimyasal yapısıyla sınırlı kalmış, balık popülasyonu, biyolojik çeşitlilik ve çevresel tehditler konusunda detaylı ve güncel veriler elde edilememiştir.
Erçek Gölü, hem ekolojik zenginliği hem de bölgesel önemi açısından korunması gereken hassas bir doğal alandır. Özellikle kaçak balıkçılık, tarımsal kirlilik ve yapılaşma baskısına karşı koruma önlemlerinin artırılması ve bilimsel araştırmaların teşvik edilmesi büyük önem taşımaktadır.
