K VİTAMİNİ NE İŞE YARAR?
K vitamini, vücudun kan pıhtılaşma sisteminde hayati bir rol oynar. Karaciğerde üretilen bazı pıhtılaşma faktörlerinin aktif hale gelmesi için K vitaminine ihtiyaç vardır. Bu sayede yaralanma durumlarında kanamalar daha hızlı durur. Ayrıca son yıllarda yapılan araştırmalar, K vitamininin kemik sağlığının korunmasında da etkili olduğunu göstermektedir. K vitamini ailesi başlıca iki türden oluşur:
K1 (Filokinon): Bitkisel kaynaklıdır, özellikle yeşil sebzelerde bulunur.
K2 (Menakinon): Bağırsak bakterileri tarafından üretilir ve fermente gıdalarda yer alır.
K VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NELERE YOL AÇAR?
K vitamini eksikliği nadir görülür, ancak bazı durumlarda ortaya çıkabilir. Özellikle:
Yağ emilim bozukluğu olan bireylerde (safra yolu tıkanıklığı, kistik fibroz gibi),
Uzun süreli antibiyotik veya bazı epilepsi ilaçları kullananlarda,
Düşük yağ içeren diyet uygulayan kişilerde bu risk artar.
Yenidoğan bebeklerde de bağırsak bakterileri henüz gelişmediği ve anneden yeterli K vitamini geçişi olmadığı için eksiklik riski vardır.
EKSİKLİK BELİRTİLERİ:
Deride kolay morarma,
Burun, mide, bağırsak veya idrardan kan gelmesi,
Yaralanmalarda uzun süren kanamalar,
Yenidoğanlarda beyin kanaması gibi ciddi durumlar görülebilir.
Uzun vadede, K vitamini eksikliği kemik yoğunluğunun azalmasına ve kırık riskinin artmasına da neden olabilir.
K VİTAMİNİ FAZLALIĞI VE ZARARLARI
K vitamini toksisitesi genellikle nadirdir. Ancak, özellikle sentetik formu olan menadion (K3) fazla alındığında bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu durum daha çok formül mama ile beslenen bebeklerde görülebilir.
Fazlalık belirtileri arasında:
Sarılık,
Yüksek bilirubin,
Hemolitik anemi (alyuvarların parçalanması),
Beyin hasarına (kernikterus) yol açabilecek durumlar yer alır.
Doğal kaynaklardan alınan K1 vitamini, yüksek dozlarda alındığında bile genellikle zararsızdır. Ancak kan sulandırıcı ilaç kullanan bireyler fazla K vitamini tüketirse bu ilaçların etkisini azaltabilir, bu da damar içinde istenmeyen pıhtı oluşumuna neden olabilir.
D VİTAMİNİ İLE K VİTAMİNİ NEDEN BİRLİKTE ALINMALI?
D vitamini kalsiyumun bağırsaklardan emilmesini artırırken, K vitamini bu kalsiyumun doğru yerlerde (özellikle kemiklerde) kullanılmasını sağlar. D3 vitamini kalsiyumu kana taşırken, K2 vitamini bu kalsiyumu kemiklere yönlendirir. Eğer K vitamini yetersizse, kalsiyum damarlarda birikip damar sertliği riskini artırabilir. Bu nedenle, D3 ve K2 vitaminlerinin birlikte alınması hem kemik sağlığı hem de damar sağlığı açısından önemlidir.
