Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)'nün son verilerine göre Avrupa'da en genç nüfusa sahip ülkelerinden biri olan Türkiye'de yılda ortalama 300 bin kişinin geçirdiği kalp krizlerinin beşte biri erken yaşta gerçekleşiyor. Peki, Kalp krizi anında ne yapılır? Kalp krizi geçiren birine ne yapılır? Kalp krizi geçiren hastaya hastanede ne yapılır? Kalp krizi geçiren ne yemeli? Kalp krizi geçirenler ne kadar yaşar?
Son yıllarda özellikle genç yaştaki vatandaşların kalp krizi geçirerek hayatını kaybetmesi toplumda farklı yorumlara yol açmış durumda. Kimileri bu durumu beslenme ve yaşam standartlarının değişmesiyle vücuttaki yağ oranının artmasına bağlarken kimileri de pandemide kullanılan aşıları hedef gösteriyor. Uzmanlar, kalp krizinin önlenmesi ve kalp krizi anında yapılması gerekenler noktasında vatandaşları uyarıyor.
KALP KRİZİ NEDİR?
Kalp krizi, tıbbi olarak miyokard enfarktüsü olarak isimlendirilir. Kalp krizi, kalbe kan akışını sağlayan atardamarlarda yağ ve kolesterol birikmesinden dolayı oluşan tıkanıklık sonrası kalp kasının yeteri kadar kan akışı ve oksijen alamaması nedeniyle ölmeye başlamasına denir. Kalp krizi geçirilmesi kan akışının kesilmesine sebebiyet verdiği içi kan akışının normale döndürülmesi hayati önem taşır. Eğer kan akışı eskiye döndürülemezse kalpte oluşacak hasar ölüme neden olabilir.
KALP KRİZİ ANINDA NE YAPILIR?
Kalp krizinin en çok görülen belirtileri arasında, göğüs bölgesinde baskı, ağırlık veya sıkışma hissi, göğüs bölgesinden özellikle sol kola yayılan ağrı, baş dönmesi, sersemleme, nefes darlığı, bulantı ve terleme gösterilebilir. Kalp krizi anında veya kalp krizi geçirdiğinizi düşündüğünüzde eğer ilk kez böyle bir şey yaşıyorsanız mutlaka acil tıbbi destek çağırmalısınız. Daha önce kalp krizi geçirmiş kişiler ise ağrı şeklini, kalp krizinin nasıl olduğunu ve krizin nasıl başladığını muhtemelen bilecektir. İlk kez başına böyle bir şey gelenler acil yardım gelene kadar evde varsa bir çocuk aspirini alabilir. Bu süreçte hasta sakin kalmalı ve fazla hareket etmemelidir. Daha önce geçirenler elinde dilaltı ilacı varsa bunu kullanması, 5 dakika beklemesi gereklidir. 5 dakika sonra şikâyet yine geçmiyorsa bir tane daha almalıdır.
Kalp krizi geçirenlerin dikkat etmesi gereken en önemli noktalardan biri de eğer evde başka kimse yoksa mutlaka kapı açık bırakılmalı ve sağlık ekibi gelinceye kadar kapıya yakın beklenmelidir. Çünkü kalbin durması halinde kapının açılması için harcanan zaman hayati tehlikeye sebep olabilir.
KALP KRİZİ GEÇİREN BİRİNE NE YAPILIR?
Yanınızda birinin kalp krizi geçirdiğini düşünüyorsanız eğer ki sağlık deneyiminiz yoksa kesinlikle tıbbi müdahale etmeyin. Kalp kirizi geçiren kişiye başka hastalara veya kendinize ait kalp ilaçlarını vermeyin. İlk olarak ambulans yardımı isteyerek hastayı en yakın tam donanımlı bir hastaneye ulaştırmaya çalışın. Ambulans gelene kadar kalp krizi geçiren kişiyi uygun bir yere yatırın. Hastanın ayaklarını kalp seviyesinin üzerine kaldırarak, kalbe daha çok kan akışının olmasını sağlamaya çalışabilirsiniz. Üzerindeki sıkı olan kıyafetleri gevşetmek, kravatı çözmek gibi yardımlarda bulunun. Önemli olan, hastayı tetkik ve tedavilerinin, yerinde ve uygun şekilde yapılabileceği bir hastaneye ulaştırmanızdır.
KALP KRİZİ GEÇİREN HASTAYA HASTANEDE NE YAPILIR?
Kalp krizi şüphesiyle hastaneye kaldırılan bir hastaya gerekli acil müdahalelerin ardından kardiyoloji doktoruna sevk edilir. Kardiyoloji doktoru hastanın durumuna göre tedavi yöntemi sunar. Doktor, kalp damarlarını kontrol etmek amacıyla anjiyo yapabilir ve anjiyografi sonucuna göre ilaç tedavisi, stent uygulaması ya da cerrahi işlem gerekebilir. Hastanede kalp krizinde yapılan başlıca tedavi vakit kaybedilmeden tıkalı damarın açılmasıdır. Sağlık ekipleri, bir yandan ritim bozuklukları, kalp durması gibi hayati komplikasyonlarla mücadele ederken, diğer yandan tıkanmış damar bölgesinde tekrar kan akımını sağlamak için gereken tedaviye başlar.
KALP KRİZİ GEÇİREN NE YEMELİ?
Kalp krizi geçiren hastalar kalbe iyi gelen, kalp sağlığını destekleyen ve kalp hastalıkları riskini azaltan besinler yemelidir. Kalbe iyi gelen besinler arasında domates, elma, portakal, sarımsak, ceviz, badem, ıspanak, baklagiller, tam tahıllı gıdalar, kuru fasulye, nohut, soya fasulyesi, yeşil çay, omega-3 zengini balıklardan somon, ton balığı gösterilebilir.
Uzmanların önerdiği bu besinlerin düzenli olarak yenmesi kalbi besler ve kalp krizi başta olmak üzere olası kalp hastalıklarına karşı kişiyi daha da güçlü hale getirir. Ancak bu besinlerle birlikte düzenli olarak egzersiz yapmak, hareketli bir yaşamı benimsemek, stresten uzak durmak ve uykuya dikkat etmek de büyük önem taşır.
KALP KRİZİ GEÇİRENLER NE KADAR YAŞAR?
Kalp krizi geçiren bir kişinin ne kadar yaşayacağı kalbinin gördüğü hasara göre değişir. Ancak kal krizi sonrası bireyin yaşam tarzını değiştirmesi ve kötü alışkanlıklarını mutlaka bırakması gerekiyor. Bu değişikliklerin uygulanması ve takibi sağlıklı ve uzun bir yaşamın en önemli yoludur.
KALP KRİZİNİ ÖNLEMEK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Kalp krizini önlemek için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmesi gerekiyor. Düzensiz beslenme, stres ve hareketsizlik gibi günümüzde çok yaygın faktörler nedeniyle artık genç yaştaki insanlar da maalesef kalp hastalıklarına yakalanabiliyor ve hayatını kaybediyor. Ancak yaşam tarzında uygulanacak bazı değişikliklerle bu riskler büyük ölçüde azaltılabilir.