Van’ın yöresel tatlardan oluşan mutfağı, Anadolu’nun en köklü ve zengin mutfaklarından biridir. Birçok medeniyetin birikiminin nesilden nesile aktarılmasıyla ortaya çıkan bu tatların en bilinenlerinden biri de Keledoş. Vanlıların çetin kış aylarında sofralarını süsleyen bu yöresel lezzetin nasıl yapıldığını haberimizde anlattık.
Keledoş yemeği, özellikle Van, Ağrı, Hakkari ve Bitlis’te oldukça yaygın yapılan bir geleneksel yemektir. Lezzetli olduğu kadar doyurucu da olan Keledoş, uzun sürede ve ağır ateşte pişirilmesiyle biliniyor. Geleneksel yöntemlerde bakır kazanlarda ya da toprak tencerelerde pişirilen yemek, etin ve nohutun aromasını yemeğe katıyor.
Yemek, genellikle kuzu eti veya koyun etiyle hazırlanır. Keledoş’un en belirgin özelliği, içinde kullanılan nohut, buğday, yöresel otlar ve çeşitli baharatlarla ete zengin bir lezzet katılmasıdır. Ancak klasik haliyle Keledoş, et ve nohut ağırlıklı bir yemektir.
KELEDOŞ’UN YAPILIŞI
Tarifi İçin Malzemeler:
- 200-250 gr. kuşbaşı dana/kuzu eti,
- 1 su bardağı yeşil mercimek,
- 1 su bardağı den (buğday),
- 1 su bardağı haşlanmış nohut,
- 1 orta boy kuru soğan,
- 2 su bardağı çökelek (bulamazsanız, süzme yoğurt),
- 3 yemek kaşığı tereyağı sıvı yağ,
- Tercih edilecek ot,
- 3 diş sarımsak,
- Tuz, karabiber, pul biber,
Keledoş yapımında öncelikle kuşbaşı doğranmış et, tencereye alınarak kavrulur. Ardından önceden ıslatılmış nohutlar eklenir. Et ve nohutun birlikte pişmesi sağlanır. İçine soğan, salça, tuz ve isteğe göre çeşitli baharatlar (karabiber, pul biber, kimyon) ilave edilir. Su eklenerek kısık ateşte, et ve nohut iyice yumuşayana kadar pişirilir. Çökelek veya süzme yoğurt koyulan yemeğin kıvamı çorba gibi sulu değil, daha koyu ve yoğun bir şekilde olur.
Keledoş’un pişirilmesinde en önemli noktalardan biri, malzemelerin ağır ateşte uzun süre pişirilmesidir. Geleneksel yöntemlerde toprak tencere veya büyük bakır kazanlar kullanılır. Bu yöntemle pişirilen yemek, hem daha lezzetli olur hem de içindeki malzemeler bütün aromalarını yemeğe bırakır.
KELEDOŞ’UN KÜLTÜREL ÖNEMİ
Keledoş sadece bir yemek değil, aynı zamanda bölgenin kültürel mirasının da bir parçasıdır. Özellikle kış aylarında kalabalık aile sofralarında sıkça yapılır. Misafir ağırlarken sunulan Keledoş, bereketi ve paylaşmayı simgeler.
Bu yönüyle Keledoş, insanların bir araya gelmesine vesile olan sosyal bir yemeğin de adıdır. Günümüzde şehir hayatında geleneksel yemeklerin yapımı azalsa da Van’da Keledoş hâlâ birçok evde pişirilmekte, bazı lokantalarda da menülerde yer almaktadır.
