İnternet, günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geldi ve her birimiz günde ortalama altı saatten fazla zamanımızı çevrimiçi platformlarda geçiriyoruz. Bu durum, hayatımızı kolaylaştırırken, bir yandan da trilyonlarca dolarlık bir büyüklüğe ulaşan yasa dışı siber suç ekonomisinin iştahını kabartıyor. Dolandırıcılar, artık geleneksel yöntemlerin çok ötesine geçerek, insan psikolojisini ve teknolojiyi ustalıkla kullanan karmaşık taktiklerle karşımıza çıkıyor. Onlar için en değerli hazine ise saniyeler içinde paraya çevirebilecekleri kredi kartı ve banka kartı bilgileri. Bu nedenle, dijital dünyada güvende kalmanın ilk kuralı, düşmanın yöntemlerini bilmekten geçiyor.
SİNSİ TUZAKLAR: DOLANDIRICILAR HANGİ YÖNTEMLERİ KULLANIYOR?
Siber suçluların en sık başvurduğu yöntemlerin başında "oltalama" yani phishing saldırıları geliyor. Bu yöntemde dolandırıcılar, kendilerini banka, e-ticaret sitesi veya resmi bir kurum gibi göstererek size bir e-posta veya kısa mesaj gönderir. Bu mesajlarda genellikle aciliyet hissi uyandıran ifadeler kullanılır; "Hesabınız askıya alındı, doğrulamak için tıklayın" veya "Kargonuz adres nedeniyle teslim edilemedi, bilgilerinizi güncelleyin" gibi sahte bahanelerle sizi tuzağa çekmeye çalışırlar. Bu bağlantılara tıkladığınızda ise karşınıza, orijinalinin birebir kopyası olan sahte bir web sitesi çıkar. Buraya girdiğiniz kart bilgileri, şifreler veya kişisel veriler anında dolandırıcıların eline geçer.
Bir diğer tehlikeli yöntem ise sosyal mühendisliktir. Bu taktikte teknoloji kadar insan psikolojisi de kullanılır. Dolandırıcılar, güven, korku, telaş veya merak gibi duygularınızı manipüle ederek sizden bilgi sızdırmaya çalışır. Örneğin, kendisini banka görevlisi olarak tanıtan biri sizi arayarak kartınızla şüpheli bir işlem yapıldığını söyleyip sizi paniğe sevk edebilir. Bu telaş anında, kart şifreniz veya mobil bankacılık parolanız gibi kritik bilgileri kendi ağzınızla onlara vermenizi sağlarlar. Unutmayın ki hiçbir banka veya resmi kurum, sizden telefon veya e-posta yoluyla şifrenizi istemez.
DİJİTAL KALKANINIZI OLUŞTURUN: BU ADIMLAR HAYAT KURTARIYOR
Dijital dünyadaki bu tehditlere karşı savunmasız değilsiniz. Alacağınız basit ama etkili önlemlerle kart bilgilerinizi ve dolayısıyla paranızı güvende tutabilirsiniz. Her şeyden önce, şifre güvenliğinizi sağlamalısınız. Doğum yılı, ardışık sayılar veya "123456" gibi kolay tahmin edilebilir şifreler, siber hırsızlar için adeta bir davetiyedir. Bunun yerine, büyük harf, küçük harf, rakam ve sembol içeren karmaşık ve tahmin edilmesi güç parolalar oluşturun. Mümkün olan tüm hesaplarınızda iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) özelliğini aktif hale getirin. Bu özellik, şifreniz çalınsa bile hesabınıza sizden habersiz girilmesini engelleyen ek bir güvenlik katmanı sağlar.
Çevrimiçi alışveriş yaparken ve internette gezinirken de tetikte olmalısınız. Alışveriş yaptığınız sitenin adres çubuğunda "https" yazdığından ve bir kilit simgesi bulunduğundan emin olun. Bu, site ile aranızdaki veri akışının şifrelendiği ve daha güvenli olduğu anlamına gelir. Özellikle kafe, havalimanı gibi yerlerdeki halka açık Wi-Fi ağlarını kullanırken bankacılık işlemleri yapmaktan veya kart bilgilerinizi girmekten kaçının. Dolandırıcılar bu güvensiz ağlar üzerinden bilgilerinizi kolayca çalabilir. Ayrıca, online alışveriş sitelerine kart bilgilerinizi kaydetmek yerine her defasında yeniden girmek, olası bir veri sızıntısında bilgilerinizin çalınma riskini en aza indirecektir.
OLTAYA GELDİYSENİZ PANİK YOK: İLK YAPMANIZ GEREKENLER
Tüm önlemlere rağmen bir anlık dalgınlıkla bir dolandırıcılık tuzağına düştüğünüzü fark ederseniz, en önemli şey panik yapmadan ve hızla harekete geçmektir. Yapmanız gereken ilk ve en kritik hamle, derhal bankanızın müşteri hizmetlerini aramaktır. Durumu anlatarak ilgili kartlarınızı ve hesaplarınızı hemen kullanıma kapattırmalısınız. Bu hızlı müdahale, dolandırıcıların hesabınızdan daha fazla para çekmesini veya kartınızı kullanmasını engelleyecektir. Bankanızla görüştükten sonra zaman kaybetmeden size gelen sahte e-postaların, mesajların ve yaptığınız işlemlere dair dekontların ekran görüntülerini alarak delilleri toplayın.
Finansal güvenliğinizi sağladıktan sonraki adım, durumu resmi makamlara bildirmektir. Topladığınız tüm delillerle birlikte en yakın emniyet birimine giderek şikayette bulunabilir veya doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığına bir dilekçe ile suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Bu hukuki süreç, hem suçluların yakalanması hem de gelecekte başka insanların mağdur olmasının engellenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Unutmayın, ne kadar hızlı ve bilinçli hareket ederseniz, maddi ve manevi zararı o kadar aza indirebilirsiniz.
Güçlü ve Güvenli Bir Şifre Oluşturma Kuralları
Sıfır ile Başlatmayın: Şifrenizin ilk rakamı "0" olmamalıdır.
Tekrarlayan Rakamlardan Kaçının: Şifrenizde "111" veya "777" gibi aynı üç rakamı art arda kullanmayın.
Sıralı Sayılar Kullanmayın: "1234" veya "5678" gibi ardışık sıralı rakamları şifre olarak belirlemekten kaçının.
Blok ve Ardışık Desenler Tehlikelidir: "121212" gibi blok veya tekrar eden desenler de şifre güvenliği için uygun değildir.
Doğum Yılınızı Gizli Tutun: Şifrenizin ilk veya son dört hanesi doğum yılınızdan oluşmamalıdır.
Müşteri Numaranızı Kullanmayın: Şifreniz, müşteri numaranızın ilk veya son altı hanesini içermemelidir.
T.C. Kimlik Numarası Asla: T.C. kimlik numaranızı veya numaranızın herhangi bir bölümünü şifre olarak kesinlikle kullanmayın.
Eski Şifreleri Tekrarlamayın: Yeni bir şifre oluşturmanız gerektiğinde, bu şifrenin daha önce kullandığınız son üç şifreden tamamen farklı olmasına özen gösterin.
