Kasım Keklik – Vanolay
Van, Şırnak, Siirt, Hakkari, Diyarbakır ve Mardin gibi illerde giyilen Şal u Şepik ve Kıras-Fistan, birçok kişinin geçim kaynağı olmaya devam ederken, düğün, nişan, mezuniyet ve kutlamalar gibi özel günlerde de Kürtlerin vaz geçilmezi arasında yer alıyor.
Erkeklerin giydiği şalvar, kuşak ve yelekten oluşan kıyafete Şal u Şepik, kadınların giydiği rengarenk elbiseye ise Kıras-Fistan deniliyor.
Irak, Hindistan ve Çin gibi ülkelerden bölgeye getirilen özel kumaşlar, ölçülerine göre dikilerek erkek ve kadınlar için yöresel kıyafetlere dönüştürülüyor.
İşlerin en yoğun olduğu dönemin düğün ve nişan sezonu olduğuna dikkati çeken Vanlı esnaflar, mezuniyet ve festival gibi özel günlerde de talep aldıklarını söyledi.
Daha önceki dönemlerde satışının yasaklanması ‘Şal û Şepik’ ve ‘Kıras-Fîstan’a olan ilgiyi azaltmadı. Yüzyıllardır giyilen bu kıyafetler, Kürt kadın ve erkeklerinin vazgeçilmez birer parçası.
Özellikle son zamanlarda düğünlerde gençlerin tercih ettiği Şal u Şepik; Şalvar, bu şalvarın üzerine giyilen yelek ile bele takılan kuşaktan oluşuyor. Boyna takılan puşi ve şallarla süsleniyor.
Van düğünlerini süsleyen elbiselerin halay sırasında renkli bir görüntü oluşturduğunu söyleyen esnaf Harun Dayan, “Şal u Şepik son yıllarda çok yoğun ilgi görüyor. Bu bölgede yaşayan insanımız, kendi kültürüne, geleneklerine bağlıdır. Düğün sezonu olduğu için başta düğünler olmak üzere şenlik, festival ve diğer özel günlerde yöresel kıyafetimiz olan Şal-u Şepik giyiliyor. Bu kıyafetler yüz yıllardır atalarımızdan bize kalan bir miras. Sivil elbiselere, takım elbiseye göre daha pratik ve rahat oluyor. Hem de çok şık duruyor. Takım elbise biraz daha resmi duruyor. Kültürümüzde Şal-u Şepik denen bu giysilerimiz var. Bu kültürü, ileriye taşımak kendi çocuklarımız ve toplumumuzun geleceği için daha iyi olacaktır. Vatandaşlarımızı kültürümüze sahip çıkmaları için bu gibi yerlere bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.
“UCUZ OLDUĞU İÇİN KİRALAMAYA DAHA FAZLA TALEP VAR”
Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durumdan dolayı müşterilerin daha çok kiralamaya yöneldiğini söyleyen Dayan, “Vatandaşımız maddi yönden daha kolay olduğu için kiralığa yöneliyorlar. Satış yönünden de batı illerimizden, Avrupa’dan siparişler alıyoruz. Kargo ile gönderiyoruz. Buradan oralara giden vatandaşlarımız, hediyelik olarak götürüyor. Biz de elimizden geldiğince müşterilerimize yardımcı olarak bu geleneğin yaşatılmasını sağlıyoruz. Yaptığımız iş maddiyattan önce kültürel bir iş. Her bütçeye uygun giysilerimiz var. Kiralık olarak 100 ila 200 TL gibi cüzi bir miktara veriyoruz. Satılıklar ise bin 500 liradan başlayıp kumaş kalitesine göre 20 bin liraya kadar çıkıyor. Müşterimizin talebine göre dikimlerimizi yapıp teslim ediyoruz.” diye konuştu.
“YAŞLILAR GÜNLÜK YAŞAMDA GENÇLER ÖZEL GÜNLERDE TERCİH EDİYOR”
Kıras-Fistan satıcısı Hüseyin Yiğit, “Kıras-Fistan’a rağbet her geçen gün artıyor. Ev içi, özel günler ve düğünlerde rahatlıkla kullanılıyor. Hemen hemen her yaş aralığından müşterimiz var. Yaşlı vatandaşlar ve ev hanımları günlük giyim olarak daha çok kullanıyor. Gençler ise, düğün, nişan ve mezuniyet gibi özel günlerde tercih ediyor.” dedi.
“AVRUPA’NIN BİR ÇOK YERİNDEN SİPARİŞ ALIYORUZ”
Sadece Van’dan değil batı illeri ve Avrupa’dan da çok sayıda sipariş aldıklarını vurgulayan Yiğit, “Fiyatlar, ekonomik krizden dolayı biraz yükseldi. Müşterilerimiz bu konuda biraz şikâyetçi ama elimizde olan bir şey değil. Maliyetlerden ötürü bu artışlar oluyor. Hint işlemelerimiz var, Çin’den gelen kumaşlarımız var. İşlemeler ve kumaş kalitesine göre, bin liradan 7 bin 500 liraya kadar ürünlerimiz var. Hem yurt içi hem de yurt dışından siparişler alıyoruz. İsteğe göre dikip kargo yoluyla gönderiyoruz. Özellikle Almanya, Fransa gibi ülkelerden çok sipariş alıyoruz. Sadece Kürtler değil Araplar da sipariş veriyor.” şeklinde konuştu.
