Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından sismik izolatör hakkında pek çok merak edilen konular var. Peki deprem izolatörü nedir? Ne işe yarar? İşte detaylar...
DEPREM İZOLATÖRÜ SONRADAN YAPILIR MI, NASIL YAPILIR?
Mevcut binaya sismik izolatör takmak mümkündür ve ülkemizde de birçok örneği vardır. Mevcut binaya deprem izolatörü takarken öncelikle kolonlar hirdolik krikolar yardımıyla askıya alınır.
DEPREM İZOLATÖRÜ FİYATLARI NE KADAR?
Deprem izolatörü yurt dışından ithal ediliyor ve tanesi ortalama 6 bin dolardan satılıyor. Bununla birlikte Yapıdaki kolon sayısı, kat, zemin özellikleri ve bölgenin deprem kuşağında olup olmadığı da fiyatta değişikliğe neden oluyor.
DEPREM İZOLATÖRÜ NEDİR, NE İŞE YARAR?
Yapıda uygun olan kata veya zeminde yer alan kolonlara yerleştirilen yatay hareket eden sismik izolatörler, depremin şiddetinin azalmasına yardımcı oluyor.
Sarsıntı yoğunluğunu yüzde 80'e kadar azaltan sismik izolatörler; kimyasallar, pas, nem ya da güneş ışınları gibi yıpratıcı durumlara karşı korunaklı ve ortalama 60 yıl kullanılabiliyor.
İzolatörlerin binanın yapım aşamasında yapılacak hesapların ardından uygun yerlerinin belirlenmesi ve yerleştirilmesi gerekiyor. Bu sistemin kullanıldığı yapılarda ağırlık taşıma kapasitesi artıyor.
SİSMİK İZOLATÖR HANGİ DEPREMLERDE ETKİLİ?
Sismik izolatörler küçükten büyüğe tüm depremlerde etkilidir. Sarsıntının yoğunluğunu yüzde 80'e kadar azaltabilmektedir. Bu nedenle en büyük depremlerin etkisi bile deprem izolatörü sayesinde küçük bir deprem gibi hissedilmektedir.
DEPREM İZOLATÖRÜ KAÇ YIL DAYANIYOR?
Deprem izolatörleri kimyasallar, pas, nem ya da güneş ışınları gibi yıpratıcı durumlara karşı da korunaklı ve ortalama 60 yıl kullanılabiliyor.
RAYLI SİSTEM BİNA NASIL OLUR?
Raylı sistem Japonya'da oldukça sık kullanılan bir sistemdir.
Raylı sistemli binalar, rayların üzerine inşa ediliyor. Deprem esnasında ise binalar, yer kabuğundan bağımsız bir şekilde ray üzerinde hareket ediyor. Bu sayede bina ray üzerinde sağa sola sallanırken, sallantının şiddeti de azalmış oluyor.
DEPREM İZOLATÖR SİSTEMİNİN YARARLARI NELERDİR?
- Yüksek düzeyde can güvenliği
- Aynı oranda minimum düzeyde bakım gerekliliği
- Araştırma ve geliştirmeye ait projelerin korunması
- Yapıda bulunan mimari ve taşıyıcı elemanlarda minimum hasar
- Şiddetli deprem sonrasında hemen kullanım olanağı
- Köprü ve viyadükler de hasar görmeksizin kullanımına devam edilmesi
- Ulaşım yapılarında devam eden süreklilik
- Yapı içerisinde yer alan eşya ve cihazların korunması
ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ’NDE 2 BİN 68 İZOLATÖR VAR
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Koordinatör Başhekimi Prof. Dr. Nurettin Yiyit, hastanelerinde deprem etkilerinin azaltılmasını sağlayan 2 bin 68 sismik izolatörün bulunduğunu söyledi.
Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ile Gaziantep İnayet Topçu Hastanesi’nin “asrın felaketi” olarak nitelenen Kahramanmaraş merkezli depremleri hasarsız atlatması akıllara diğer kamu hastanelerini getirdi.
AA muhabirine konuyla ilgili bilgi veren Yiyit, yeni inşa edilen hastanelerin sismik izolatörlü mono bloktan oluştuğuna dikkati çekti.
Felaket anlarında sağlık sisteminin hiçbir zaman kesintiye uğramaması gerektiğini ifade eden Yiyit, bu nedenle yeni inşa edilen hastanelerde özellikle bu konuya dikkat edildiğini belirtti.
Hastanelerinde 2 bin 68 sismik izolatörü bulunduğunu aktaran Yiğit, şöyle devam etti:
“Bu sistem, depremin şokunu hem binanın hem de içerde çalışanların hissetmesini engelliyor. Ayrıca artçı depremler devam ederken, binanın içindeki insanların kendini güvende hissetmesini ve bütün sistemin aksamadan sürmesini sağlıyor. Her sarsıntıda, binanın boşaltılması ya da insanların işini bırakması stresinin önüne geçiyor. Sismik izolatörler, binayı her iki yönde 50 ila 70 santimetre hareket ettirerek, depremin şoklarından koruyor. Bir de hastanelerde doğal gaz, su, elektrik enerji hatlarının da kesilmemesi gerekiyor. Bu binalar, kendi elektrik ve doğal gazını da üretebiliyor. Güneş panelleri ve yağmur suyu deposu da var. Bataryalarla belli bir süre hastane kendini idame ettirebiliyor. Bina, jeneratörlerle hiçbir müdahale olmadan tam kapasite en az 72 saat yakıt desteğiyle kendini döndürebiliyor.”
BUNLARIN DEPREM ANINDA HERHANGİ BİR ZARARA UĞRAMALARINI BEKLEMİYORUZ
Prof. Dr. Yiyit, deprem kuşağında bir ülke olan Türkiye’de sağlık sisteminin kesintiye uğramaması adına bu tür yapıların büyük önem taşıdığını kaydetti.
Yeni hastanelerin birçoğunun bu tedbirler alınarak yapılmasının çok kıymetli olduğunun altını çizen Yiyit, “En son yaşadığımız depremde hastalar, Adana ve Mersin gibi yakın illerin şehir hastanelerine sevk edildi. Bu hastaneler hem afet için korunaklı hem de çalışanların da kendini güvende hissetmesini sağlayan merkezler. Bu hastaneler yapılırken afet durumunda kapasitesi birkaç kat artacak şekilde yapılıyor. Bütün odaları da gerektiğinde yoğun bakıma dönebiliyor. Bu hastaneler, pandemide olduğu gibi depremde de ne kadar kıymetli olduğunu yine göstermiş oldu. İstanbul gibi kalabalık bir nüfusun barındığı şehirde her iki yakada yeni yapılan birçok hastanemizin sismik izolatörleri var. Bunların deprem anında herhangi bir zarara uğramalarını beklemiyoruz. Gelecekte yaşayacağımız depremlerde bu hastaneler merkez olacaklar.” diye konuştu.
İZOLATÖRLER DEPREMDE CAN VE MAL KAYBINI ÖNLÜYOR
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi’ni yapan Rönesans Holding’de mühendis olarak çalışan Mehmet Buğra Öztürk ise hastanenin yapımının 2020’de tamamlandığını anlattı.
Hastanede toplam 2 bin 68 izolatör bulunduğunu dile getiren Öztürk, “Bu izolatörler, deprem anında yerden yayılan enerjiyi absorbe ederek, kullanım alanlardaki can ve mal kaybını önlemektedir. İzolatörler, temele bağlı olan kolonlarla bina arasında yer almaktadır. Deprem anında yayılan enerjinin, kolonların üzerindeki izolatörlerden emilerek, yükün alınması amaçlanmıştır. Temele bağlı kolonlar sallanırken üst katlarda herhangi bir sarsıntı hissedilmemektedir ya da minimum seviyeye inmektedir.” şeklinde konuştu.
