İran, nükleer programı üzerindeki uluslararası denetimlerle ilgili gerilimi tırmandıracak kritik bir adım attı. Tahran yönetimi, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile geçtiğimiz Eylül ayında imzalanan ve teknik işbirliğini yeniden başlatmayı amaçlayan Kahire Anlaşması’nı resmen feshettiğini duyurdu. Bu karar, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın, İran’a karşı IAEA Yönetim Kurulu’na yeni bir karar tasarısı sunmasının hemen ardından alındı.
"IAEA'NIN TARAFSIZLIĞI ZEDELENMİŞTİR"
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, anlaşmanın artık geçerliliğinin kalmadığını belirterek, kararın Ajans Başkanı Rafael Mariano Grossi’ye resmi bir mektupla bildirildiğini açıkladı. Arakçi, Batılı ülkelerin bu tavrını sert bir dille eleştirdi ve “İngiltere, Fransa ve Almanya’nın IAEA Yönetim Kurulu’na sunduğu karar tasarısı, İran’ın iyi niyetini göz ardı etmiştir. Bu tavır, Ajans’ın tarafsızlığına ve bağımsızlığına da ciddi zarar vermektedir” ifadelerini kullandı. Tahran yönetimi, ABD ve adı geçen üç Avrupa ülkesini süreci provoke etmekle suçladı.
ANLAŞMANIN MEŞRUİYETİNİ YİTİRDİĞİ İDDİASI
İran Dışişleri yetkilileri, Batılı ülkelerin Ağustos ayında Tahran’a yönelik Birleşmiş Milletler yaptırımlarını yeniden başlatma sürecini tetiklemesi nedeniyle, IAEA ile Eylül ayında yapılan anlaşmanın meşruiyetini yitirdiğini ileri sürdü. Bakan Arakçi, "Anlaşma, karşılıklı güvene dayalı bir zeminde imzalanmıştı. Ancak son gelişmeler, bu zeminin ortadan kalktığını göstermektedir," diyerek, mutabakatın İran tarafından resmen feshedildiğini vurguladı. Bu gelişme, 2015 tarihli Nükleer Anlaşma'nın (JCPOA) çöküşünden sonra İran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetleri konusundaki şeffaflığı üzerindeki endişeleri yeniden artırdı. Uluslararası gözler, önümüzdeki günlerde IAEA ve Batı dünyasının Tahran'ın bu hamlesine vereceği yanıtı izleyecek.
