RUBELLA NEDEN OLUR VE NASIL BULAŞIR?
Rubella, Togaviridae ailesine ait RNA tipi bir virüsle bulaşır. Virüs, hasta bireyin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında ortama yayılan damlacıklarla havaya karışır ve sağlıklı bireyler bu damlacıkları soluyarak enfekte olabilir.
Enfekte bir kişi, döküntüler başlamadan 1 hafta önce, döküntüler başladıktan sonraki 5-7 gün boyunca hastalığı yayabilir. Bu durum, hastalığın fark edilmeden başkalarına bulaşmasına neden olabilir.
RUBELLA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Rubella genellikle hafif belirtilerle seyreder veya hiç belirti göstermeyebilir. Ancak bazı kişilerde şu semptomlar görülebilir:
Yüzde başlayıp vücuda yayılan kırmızı-pembe döküntüler
Ateş (genellikle hafif)
Baş ağrısı, halsizlik
Boğaz ağrısı, burun akıntısı
Lenf bezlerinde şişme (özellikle kulak arkası ve ense)
Gözlerde kızarıklık (konjonktivit)
Eklem ağrıları, özellikle yetişkinlerde
Belirtiler, virüsle temas ettikten yaklaşık 2-3 hafta sonra ortaya çıkar ve çoğu zaman 7 ila 10 gün içinde hafifleyerek kaybolur.
HAMİLELİKTE RUBELLA TEHLİKESİ
Rubella enfeksiyonu, hamileliğin özellikle ilk üç ayında geçirilirse, bebeğin sağlığını ciddi şekilde tehdit eder. Konjenital Rubella Sendromu (CRS) adı verilen durum; sağırlık, görme bozuklukları, kalp problemleri ve zihinsel gelişim geriliği gibi doğumsal kusurlara yol açabilir.
Bu nedenle hamile kalmayı planlayan kadınların, bağışıklık durumlarını kontrol ettirmeleri ve gerekirse gebelik öncesinde aşı olmaları önerilir.
RUBELLA NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Rubella tanısı genellikle hastanın semptomlarına ve döküntülerin görünümüne göre konur. Ancak kesin tanı için şu testler yapılabilir:
Kan testi (Rubella IgM ve IgG antikorları)
Boğaz sürüntüsü veya idrar örneği
Gerekirse diğer viral enfeksiyonları dışlamak için ek testler
Testler sayesinde hem aktif enfeksiyon hem de daha önce geçirilen hastalık ya da aşının oluşturduğu bağışıklık durumu anlaşılabilir.
RUBELLA TEDAVİSİ VAR MI?
Rubella için özel bir antiviral ilaç yoktur. Tedavi, genellikle belirtileri hafifletmeye yöneliktir:
Ateş için ateş düşürücüler
Ağrı ve eklem rahatsızlıkları için ağrı kesiciler
Bol sıvı tüketimi ve istirahat önerilir
Antibiyotikler rubella tedavisinde işe yaramaz çünkü bu hastalık viral kaynaklıdır.
Özellikle hamile bireylerin rubella şüphesi durumunda en kısa sürede doktora başvurmaları gerekir.
RUBELLA'DAN NASIL KORUNULUR?
Rubella’dan korunmanın en etkili yolu aşıdır. Rubella aşısı genellikle KKK (Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık) aşısı olarak bilinir ve şu şekilde uygulanır:
İlk doz: 12–15 aylıkken
İkinci doz: 4–6 yaş arasında
Aşı, bağışıklık sistemi zayıf bireyler ve hamile kadınlara uygulanmaz. Bu nedenle, çocukluk çağında aşı olmayan kadınların, gebelik planlamadan en az 1 ay önce aşı yaptırmaları gerekir.
BULAŞICILIĞI ÖNLEMEK İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER
Enfekte bireyler, özellikle döküntülerin başladığı ilk 4 gün boyunca toplu alanlardan uzak durmalıdır.
Hijyen kurallarına dikkat edilmelidir (ellerin sık yıkanması, ağız ve burun kapatarak hapşırma/öksürme).
Kişisel eşyaların paylaşılmaması önerilir.
Rubella aşı geçmişiniz bilinmiyorsa, doktor kontrolünde kan testi yaptırarak bağışıklık durumunuzu öğrenebilirsiniz.
Yurtdışına çıkmadan önce, seyahat edeceğiniz bölgede rubella yaygınlığı olup olmadığını kontrol edin.
RUBELLA KAÇ GÜNDE GEÇER?
Rubella, çoğu kişide 7–10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak halsizlik, eklem ağrıları gibi bazı belirtiler daha uzun sürebilir. Virüs, döküntü öncesi ve sonrası toplam yaklaşık 2 hafta boyunca bulaşıcı olabilir.
RUBELLA GEÇİREN HAMİLE KADINA NE YAPILIR?
Eğer hamilelik sırasında rubella tanısı konulursa, fetüsün durumu yakından takip edilmelidir. Gebeliğin erken döneminde geçirilen enfeksiyonlarda doğumsal anomaliler riski yüksektir. Bu nedenle, bağışıklık durumu gebelikten önce kontrol edilmeli ve gerekirse aşı planlaması yapılmalıdır.
Rubella tanısı almış gebelere özel tedavi yoktur, ancak hastalık süreci doktor gözetiminde izlenir ve gerektiğinde gebelikle ilgili ileri tetkikler yapılabilir.
Rubella genellikle hafif seyreden bir hastalık olsa da, özellikle hamile kadınlar ve bağışıklığı zayıf bireyler için ciddi sağlık sonuçları doğurabilir.
Bu nedenle: Aşılanmak, hijyen kurallarına dikkat etmek, şüpheli belirtiler durumunda hekime başvurmak rubelladan korunmanın en etkili yolları arasındadır.
