Topuk dikenine yol açan başlıca etkenler şunlardır:
Ayak yapısındaki bozukluklar (düz tabanlık veya yüksek kavis)
Sert zeminlerde uzun süre ayakta durmak ya da yürümek
Desteksiz veya eski ayakkabılar kullanmak
Aşırı kilo
Plantar fasiit, diyabet ya da artrit gibi hastalıklar
Yetersiz ısınma, yanlış egzersiz teknikleri
Kas dengesizlikleri ve biomekanik problemler
KİMLER RİSK ALTINDA?
Topuk dikeni, bazı kişilerde daha sık görülür. Risk faktörleri şunlardır:
Koşucular, dansçılar gibi yoğun ayak kullanımı gerektiren sporları yapanlar
Uzun süre ayakta çalışanlar (örneğin öğretmenler, hemşireler)
Fazla kilolu bireyler
Uygun olmayan ayakkabı kullananlar
40 yaş ve üzeri kişiler
Ayak anatomisinde bozukluk olanlar
TOPUK DİKENİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Topuk dikenleri çoğunlukla belirti vermez. Ancak, bazı kişilerde özellikle sabah yataktan kalkıldığında topuğun alt kısmında batıcı bir ağrı hissedilebilir. Bu ağrı gün içinde ayakta kalındıkça azalabilir, fakat uzun süre yürüdükten veya oturduktan sonra yeniden şiddetlenebilir.
TOPUK DİKENİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Tanı genellikle fizik muayene ve hastanın şikayetlerine dayanarak konur. Doktor, ayağı muayene ederek hassasiyet, şişlik veya deformite olup olmadığını değerlendirir. Kesin tanı için röntgen çekilir; röntgende kemik çıkıntısı görülebilir.
TOPUK DİKENİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Topuk dikeni çoğunlukla ameliyat gerektirmeden, konservatif yöntemlerle tedavi edilebilir. Tedavi, belirtileri hafifletmeyi ve iltihabı azaltmayı amaçlar.
EVDE UYGULANABİLECEK YÖNTEMLER
Dinlenme, ayakta geçirilen sürenin azaltılması
Günde birkaç kez 15-20 dakikalık buz uygulamaları
İbuprofen, naproksen gibi iltihap giderici ilaçlar
Baldır ve ayak tabanı için esneme egzersizleri
Ortopedik tabanlık veya destekli ayakkabı kullanımı
TIBBİ MÜDAHALE GEREKTİREN DURUMLAR
Evde uygulanan tedavilere yanıt alınamıyorsa ve semptomlar aylarca sürüyorsa, şu yöntemlere başvurulabilir:
Kortizon enjeksiyonu: İltihabı azaltır
ESWT (şok dalga tedavisi): Doku iyileşmesini uyarır
Radyofrekans ablasyon (RFA): Sinirlerdeki ağrıyı azaltır
Yürüyüş botları veya özel alçılar: Ayağın dinlenmesini sağlar
AMELİYAT
Nadiren önerilir. Yalnızca şiddetli ağrı ve diğer tedavilere yanıt alınamayan vakalarda, cerrahi olarak topuk dikeninin çıkarılması gerekebilir.
İYİLEŞME SÜRECİ NE KADAR SÜRER?
Topuk dikeni tedavisine erken başlanırsa, çoğu hasta 2 ila 6 hafta içinde günlük aktivitelerine rahatça dönebilir. Ancak tam iyileşme süresi kişinin yaşına, sağlık durumuna ve tedaviye uyumuna göre değişebilir.
TOPUK DİKENİ KENDİLİĞİNDEN GEÇER Mİ?
Topuk dikeninin kendisi zamanla kaybolmaz. Ancak, ağrıya neden olan iltihap ve stres azaltıldığında semptomlar hafifleyebilir. Ağrı ortadan kalktığında bile dikeni oluşturan kemiksi çıkıntı röntgende görülebilir.
TOPUK DİKENİ NASIL ÖNLENİR?
Topuk dikeninden korunmak için şu önlemleri alabilirsiniz:
Ayak yapınıza uygun ve destekli ayakkabılar tercih edin
Eski veya aşınmış ayakkabıları kullanmayın
Her egzersiz öncesi ısınma ve esneme hareketleri yapın
Uzun süre ayakta kalmanız gerekiyorsa sık sık dinlenin
Kilonuzu kontrol altında tutun
Sert zeminlerde çıplak ayakla yürümekten kaçının
