TIBC testi genellikle demir, ferritin ve transferrin doygunluğu gibi diğer testlerle birlikte değerlendirilir ve özellikle demir eksikliği anemisi veya demir yüklenmesi gibi durumların tanısında önemli rol oynar.
TIBC NORMAL DEĞERİ KAÇ OLMALI?
TIBC referans aralığı kişiden kişiye ve laboratuvara göre küçük farklılıklar gösterse de genellikle şu şekildedir:
TIBC (Toplam Demir Bağlama Kapasitesi): 250 – 450 µg/dL
Transferrin Doygunluğu: %20 – %50
Demir (Serum):
Erkekler: 65 – 175 µg/dL
Kadınlar: 50 – 170 µg/dL
Çocuklar: 50 – 120 µg/dL
Bu değerlerin yorumlanması, ferritin gibi diğer test sonuçlarıyla birlikte yapılmalıdır.
TIBC YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?
TIBC’nin yüksek olması, vücutta yeterli demir olmadığını ve transferrin proteininin boşta kaldığını gösterir. Yani vücut daha fazla demir taşımaya çalışırken aslında demir eksikliği vardır.
YÜKSEK TIBC NEDENLERİ:
Demir eksikliği anemisi
Kan kaybı (ağır adet dönemleri, mide-bağırsak kanamaları)
Demirden yetersiz beslenme (vejetaryen/vegan beslenme)
Çölyak hastalığı
Hamilelik (özellikle son trimesterde)
TIBC YÜKSEKLİĞİ NASIL DÜŞÜRÜLÜR?
TIBC yüksekliği genellikle demir eksikliği kaynaklıdır. Bu nedenle çözüm de demir seviyesini artırmaktır:
Demir açısından zengin besinler tüketin: Kırmızı et, yumurta, ıspanak, baklagiller, kuru meyveler, pekmez, ceviz.
C vitamini ile birlikte alın: Portakal suyu gibi C vitamini kaynakları, demirin emilimini artırır.
Çay ve kahveden uzak durun: Bu içecekler demir emilimini azaltabilir.
Doktorunuz gerekli görürse demir takviyesi önerebilir.
TIBC DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
TIBC düşükse, vücutta fazladan demir vardır veya karaciğer yeterli transferrin üretmiyordur. Bu durumda transferrinler zaten doludur, demire bağlanacak boş yer kalmamıştır.
DÜŞÜK TIBC NEDENLERİ:
Demir yüklenmesi (hemokromatozis)
Demir zehirlenmesi
Kurşun zehirlenmesi
Karaciğer hastalıkları (siroz gibi)
Hemolitik anemi (kırmızı kan hücrelerinin aşırı yıkımı)
Talasemi gibi kan hastalıklarında sık kan transfüzyonu
DEMİR EKSİKLİĞİ TEHLİKELİ Mİ? KAÇ OLURSA RİSKLİDİR?
Demir eksikliği genellikle ferritin düzeyi ile değerlendirilir. Ferritin, vücudun demir depolarını gösterir.
FERRİTİN NORMAL DEĞERLERİ:
Erkeklerde: 20 – 500 ng/mL
Kadınlarda: 20 – 200 ng/mL
Ferritin değeri 20 ng/mL'nin altındaysa, bu genellikle demir eksikliği anemisi anlamına gelir.
DEMİR DÜŞÜKLÜĞÜ SINIRLARI:
Kadınlar: 26 mcg/dL'nin altı
Erkekler: 76 mcg/dL'nin altı
DEMİR EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ:
Sürekli yorgunluk, halsizlik
Nefes darlığı
Baş dönmesi
Solgun cilt
Göğüs ağrısı
Ellerde-ayaklarda soğukluk
Baş ağrısı
Hızlı kalp atışı
ÖZETLE:
TIBC yüksekse demir eksikliği olabilir.
TIBC düşükse vücutta fazla demir birikmiş olabilir.
Tanı için sadece TIBC değil, demir, ferritin ve transferrin doygunluğu testleri birlikte değerlendirilmelidir.
Beslenme alışkanlıkları, sağlık durumu ve yaşam tarzı bu değerleri doğrudan etkileyebilir.
