Rapora göre, TRB2 Bölgesi’nin 2024 yılı toplam ihracatı 220 milyon doları aşarken, bu ihracatın %18,68’i İran’a gerçekleştirildi. Van, İran’a 24,2 milyon dolarlık ihracatla bölgede en yüksek oranı yakalayarak dikkat çekti. Van’ı %30 İran ihracat oranı ile Hakkâri izlerken, Muş ve Bitlis’in İran’a yönelik ihracat payları oldukça düşük seviyelerde kaldı.
VAN TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ÖNE ÇIKIYOR
Van’da yaklaşık 70 tekstil ve hazır giyim firması faaliyet gösteriyor ve bu firmalarda 10.000’den fazla kişi istihdam ediliyor. Firmaların büyük bölümü Van Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve Tekstilkent’te yoğunlaşmış durumda. Üretim çoğunlukla fason olarak gerçekleştiriliyor ve ihracat genellikle merkez ofisleri başka illerde bulunan firmalar üzerinden yapılıyor.
Van’da üretilen kürk hariç giyim eşyalarının İran’a ihracatında ciddi potansiyel bulunuyor. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) öncülüğünde yürütülen projelerle, sektörün altyapı ve üstyapı ihtiyaçları karşılanıyor. Van Tekstilkent’te 21 fabrika binası ile 3.000 kişilik, TRB2 bölgesi genelinde ise toplamda yaklaşık 8.500 kişilik istihdam hedefleniyor.
ALTERNATİF ÜRÜNLERDE DE İHRACAT FIRSATI
Van OSB’de rakor, tahin, helva, boya, kuruyemiş ve strafor gibi ürünlerin imalatı yapılmakta. Geçmişte rakor ihracatı yapılmış olsa da şu anda bu faaliyet durdurulmuş durumda. Tahin, helva ve reçel gibi gıda ürünleri ise sınırlı da olsa İran’daki serbest bölgelere ihraç edilebiliyor.
LOJİSTİK AVANTAJ VE DİL YAKINLIĞI ÖNE ÇIKIYOR
Van’ın 285 km’lik İran sınırı, Kapıköy Sınır Kapısı ile bölgeye büyük bir lojistik avantaj sağlıyor. Ayrıca, İran’ın sınıra yakın bölgelerinde Türkçe ve Kürtçe’nin yaygın olarak konuşulması, ticari ilişkiler açısından önemli bir fırsat sunuyor. İranlı tüketicilerin Türk ürünlerine duyduğu güven ve yüksek kalite algısı, ihracat için elverişli bir zemin oluşturuyor.
Ancak ambargolar, fiyat kontrolleri ve devlet müdahaleleri gibi faktörler, İran ile ticarette zorluklar yaratmaya devam ediyor. Buna rağmen TRB2 Bölgesi’ndeki firmaların ihracata yönelmesi, hem bölgesel kalkınmaya hem de Türkiye’nin dış ticaret hacmine olumlu katkı sağlıyor.
