1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 66/1-a maddesi uyarınca Firar Suçunun Cezası;
Aşağıda yazılı askeri şahıslar Firar Suçu ve Cezası olarak bir yıldan üç yıla kadar hapsolunur:
a) Kıt’asından veya görevi icabı bulunmak zorunda olduğu yerden izinsiz olarak altı
günden fazla uzaklaşanlar,
b) Kıt’asından veya görevini yapmakta olduğu yerden izin, istirahat veya hava
değişimi alarak ayrılanlardan, dönmeye mecbur bulundukları günden itibaren altı gün
içerisinde özürsüz olarak gelmeyenler,
2) Aşağıda yazılı hallerde hapis cezası iki yıldan aşağı olamaz.
a) Suçlu, silah, mühimmat ve bunların teçhizat veya nakil vasıtalarından ve
hayvanlardan birini veya ordu hizmetine tahsis edilen herhangi bir şeyi beraberinde götürmüş
ise;
b) Suçlu hizmet yaparken kaçmış ise;
c) Suçlu mükerrir ise;
3) Seferberlikte bu maddede yazılı mehiller yarıya indirilir
Firar Suçu ve İzin Tecavüzü Suçu Kimler Tarafından İşlenebilir?
Firar suçu, özgü suç niteliğinde olup yalnızca kanunda belirtilen askeri personeller tarafından işlenebilmektedir. Bu itibarla asker kişinin firar suçuna konu mütemadi eylemi, askerlik sıfatının sona erdiği tarihte meydana gelmesi halinde firar suçu oluşmayacaktır.
Örneğin aşağıda sayacağımız askeri personelden biri, bulunduğu kıta veya görev yerinden uzaklaşmış olup da üzerinden 4 gün geçmiş olması ve uzaklaşmanın 5.gününde de askerlik sıfatının sona ermesi halinde bu suç oluşmayacaktır. Dolayısıyla askerlik sıfatının sona ermesi halinde firar suçu, söz konusu kişi için işlenemez suç olur.
Askeri disiplin hukuku ve askeri ceza kanunu hakkında detaylı bilgi almak için askeri ceza avukatından destek almak faydanıza olacaktır.
Firar Suçunda Fail Olabilen Askeri Personeller:
- Subay (Sözleşmeli dahil)
- Astsubay (Sözleşmeli dahil)
- Uzman Erbaş
- Uzman Jandarma
- Sözleşmeli Erbaş
- Sözleşmeli Er
- Erbaş
- Er
- İhtiyati Askeri Şahıslar (1632 Sayılı Kanun m.4)
Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan sivil memurlar ise TSK İç Hizmet Kanunu m.115 hükmü dolayısıyla bu suçun faili olamazlar.
Askeri öğrenciler de askerlik yükümlülüğü altına girmemiş olmalarından dolayı bu suçun faili olamazlar.
7179 Sayılı Kanun kapsamında ilgili askeri şubeye sevki gerçekleştirilmiş olup da askeri kıtasına varmadan uzaklaşan personel için firar suçu değil, m.63 kapsamında “bakaya” suçu meydana gelir. Bu itibarla firar suçu, er ve erbaş statüsünde bulunan askeri personelin acemi birliğine katılmasını izleyen süreç dahilinde meydana gelebilir.
Hangi Durumlarda Firar Suçu Meydana Gelir?
Firar suçu, Askeri Ceza Kanununa göre iki şekilde işlenebilir. Askeri personel ya görevli bulunduğu yeri terk etmek suretiyle firar eyleminde bulunur ya da izin, istirahat veya hava değişimi nedeniyle kendisine verilen süre içerisinde birliğe katılmayarak izin tecavüzünde bulunur.
Bu itibarla askeri personelin firar suçundan yargılanabilmesi için askeri personel ya firar eyleminde bulunacaktır ya da izin tecavüzünü gerçekleştirmiş olacaktır. Tabi bu ikili ayrımı incelemeden önce suçun meydana gelebilmesi açısından temel birtakım hususları anlatmakta fayda var. Askeri personelin eyleminin firar suçuna vücut verebilmesi için;
1. Asker ile Askeri Hizmet Arasında Düzenli Bir Bağ Bulunmalıdır.
Firar suçunun oluşabilmesi için yukarıda saymış olduğumuz askeri personellerin düzenli bir bağ ile askeri hizmete bağlı olmaları gerekmektedir. Söz konusu düzenli bağ, askerin kıtaya katılması ve siciline kaydolması ile gerçekleşmektedir. Bu itibarla yukarıda da açıkladığımız üzere askerin kıtaya geç katılması halinde firar değil fakat duruma göre “bakaya” suçu meydana gelecektir.
Bununla birlikte askerin askerliğe elverişli olmadığına dair rapor alması halinde düzenli bağ kurulmamış olur ve söz konusu askerce firar suçu işlenemez. Kapatılan Askeri Yargıtayın yerleşik içtihadına göre de suçun işleniş tarihi itibariyle askerliğe elverişsiz olan kişilerce firar suçu işlenemez.
2.Askerin Silahlı Kuvvetler ile Olan İrtibatı Kesilmiş Olmalıdır
Askeri personel ile Türk Silahlı Kuvvetleri arasında organik bir bağ bulunmaktadır. Bu bağ, askeri personelin Silahlı Kuvvetler bünyesinde yer alan birliği ile arasındaki sürekliliği ifade eder. Askeri personelin Silahlı Kuvvetler ile arasında var olan süreklilik bağını kıracak bir eylemde bulunması halinde ise irtibat kesilmiş olur. Bu bağ, iki şekilde kesilmiş olabilir:
Askeri personel, görevli bulunduğu vazife yerini terk etmişse (Firar)
Askeri personel, vazife yerini usulüne uygun olarak izin, istirahat veya hava değişimi nedenleriyle terk eder ve birliğe katılması gereken zaman içerisinde katılım yapmazsa (izin tecavüzü)
3. Asker, Yasal Süre İçerisinde Birliğe Katılmamış Olmalıdır.
Firar eden veya izin, istirahat ya da hava değişimi nedeniyle usule uygun bir şekilde görev yerinden ayrılan askeri personelin kanunda öngörülen süre içerisinde birliğine katılım yapmamış olması gerekmektedir. Başka bir ifade ile firar suçunun meydana gelebilmesi için Askeri Ceza Kanunu m.66/1-a,b’de öngörülen 6 günlük süre içerisinde askerin birliğe katılmamış olması gerekmektedir. Dolayısıyla askerin görev yerini terk edip de 6 gün içerisinde birliğe geri dönmesi halinde Firar Suçu meydana gelmeyecektir.
İzin Tecavüzü Suçu Nasıl Meydana Gelir?
İzin Tecavüzü suçu, askeri personelin usule uygun bir şekilde izin, istirahat veya hava değişimi nedeniyle komutanlıktan izin alması ve fakat izin süresinin bitimini takip eden 6 gün içerisinde birliğine katılım yapmaması halinde meydana gelen suç tipidir. Görüldüğü üzere askeri şahsın izin tecavüzü suçunu işlemiş sayılabilmesi için usule uygun bir şekilde aşağıda saymış olduğumuz izinlerden birini alıp da izin süresini takip eden 6 gün içerisinde birliğine katılım sağlamamış olması gerekmektedir:
- İzin
- İstirahat
- Hava Değişimi
Firar Suçunun Nitelikli Halleri Nelerdir?
- Suçlu, silah, mühimmat ve bunların teçhizat veya nakil vasıtalarından ve hayvanlardan birini veya ordu hizmetine tahsis edilen herhangi bir şeyi beraberinde götürmüş ise (m.66/2-a)
- Suçlu hizmet yaparken kaçmış ise (m.66/2-b)
- Suçlu mükerrir ise (m.66/2-c)
Askeri şahsın suçu mükerrir, yani aynı suçu tekrar işlemesi halinde artık nitelikli hale göre yargılama yapılamaz. Nitekim Askeri Ceza Kanununda tekerrürü düzenleyen 42.maddeye göre askerin, daha önce aynı suç nedeniyle bir Türk Askeri mahkemesinde yargılanmış olması gerekmektedir.
Halihazırda askeri mahkemelerin kapatılması dolayısıyla artık askeri suçlar için tekerrür hükmünün de uygulanabilirliği böylece ortadan kalkmış olmaktadır. Dolayısıyla bir askeri şahıs, askeri suçlar bakımından mükerrir olamazlar ve tekerrür hükmüne dayanılarak yargılanamazlar.
Askeri firar suçu ve cezası hakkında yapılan yargılamalarda savunma açısından birçok hata yapılmakta ve cezalar çıkmaktadır. İş bu sebeple hak kaybına uğramamak için askeri avukattan destek alanızda fayda bulunmaktadır.