Kanül, ilaçlar, sıvılar veya kan ürünlerini doğrudan kan dolaşımına vermek için kullanılır. Genellikle 72 saate kadar damarda kalabilir. Tedavi devam ediyorsa, bu süreden sonra yeni bir kanül takılır. Ancak bazı özel durumlarda ve uzman kararıyla daha uzun süre kullanılabilir.
KANÜLÜN KULLANIM ALANLARI NELERDİR?
Kanül, vücuda sıvı veya ilaç vermek ya da bazı durumlarda sıvı boşaltmak için kullanılır. Kullanım amaçlarına göre çeşitli şekillerde uygulanabilir:
İntravenöz (IV) Kanül: Damar yoluyla sıvı, ilaç veya kan verilmesini sağlar.
Nazal Kanül: Burun deliklerine yerleştirilen ince bir tüptür. Oksijen tedavisinde kullanılır ve solunumu destekler.
KANÜL ÇEŞİTLERİ
İNTRAVENÖZ (IV) KANÜL:
Damar içine yerleştirilir. Genellikle hastanelerde sıvı tedavisi, ilaç uygulamaları, kan verme veya alma işlemleri için kullanılır.
NAZAL KANÜL:
Oksijen tedavisinde kullanılır. Burun deliklerine yerleştirilir ve solunum yetmezliği gibi durumlarda hastaya yardımcı olur.
KANÜL TAKILIRKEN ORTAYA ÇIKABİLECEK RİSKLER
Kanül yerleştirilmesi genellikle güvenlidir, ancak bazı komplikasyonlar görülebilir:
Morarma (Hematoma): Kanül yerleştirilirken damar çevresine kan sızabilir.
Enfeksiyon: Kanül bölgesinde kızarıklık, şişlik veya akıntı oluşabilir. İleri vakalarda sistemik enfeksiyon riski vardır.
Kanülün Çıkması veya Düşmesi: Pansuman gevşerse kanül yerinden çıkabilir.
Ekstravazasyon: Sıvı veya ilaç damar dışına sızarak cilt altında birikebilir, bu durum doku hasarına yol açabilir.
Tromboflebit: Damarın iltihaplanması ve pıhtı oluşması.
Tıkanma: Kanül, pıhtı veya sıvı birikimiyle tıkanabilir.
Arteriyel Ponksiyon: İğne yanlışlıkla atardamara girerse ağrılı ve ciddi sonuçlar doğurabilir.
Sinir Hasarı: Nadir de olsa, çevredeki sinirlerin zarar görmesiyle uyuşukluk ya da karıncalanma oluşabilir.
KANÜL TAKILIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Takılmadan önce uygulayıcı el hijyenine dikkat etmeli, eldiven ve uygun koruyucu ekipman kullanmalıdır.
Uygulama bölgesi antiseptik solüsyonla temizlenmelidir.
Kanül, yalnızca tek kullanımlık ve steril ambalajında olmalıdır.
Uygulama sonrası bölge steril ve şeffaf pansumanla kapatılmalıdır.
Takıldığı tarih ve saat hasta dosyasına kaydedilmelidir.
KANÜL BAKIMI NASIL YAPILIR?
Kanül bölgesinin temizliği ve korunması enfeksiyon riskini azaltmak için önemlidir:
Pansuman temiz, kuru ve şeffaf olmalıdır. Pansuman ıslanırsa, kirlenirse ya da gevşerse sağlık personeline bilgi verilmelidir.
Bölgeye dokunmayın ve kanüle darbe gelmesini önleyin. Giysilerle sürtünme olmamasına dikkat edin.
Banyo yaparken pansumanın ıslanmaması için su geçirmez koruyucu kullanın.
Bükülme riski olan eklemlerdeki kanüllerde, ilgili bölgeyi hareket ettirmekten kaçının.
Rahatsızlık, kızarıklık, şişlik, yanma veya akıntı gibi belirtiler varsa hemen sağlık personeline başvurun.
Kısaca özetlemek gerekirse, kanül tedavi sürecinde oldukça önemli ve etkili bir araçtır. Doğru şekilde yerleştirildiğinde ve uygun bakımla desteklendiğinde, komplikasyon riski minimumda tutulabilir.
