2006 yılında Resmî Gazete’de yayımlanan 2006/16 numaralı tebliğle, Van kedisinin tüm ayırt edici nitelikleri resmî olarak tanımlanmış ve bu özel ırk "milli kedi ırkı" olarak tescillenmiştir.
GÖZ RENKLERİ VE GENETİK YAPISI
Van kedilerinin göz renkleri üç ana gruba ayrılır:
Çift mavi gözlü: Her zaman turkuaz tonundadır.
Çift kehribar gözlü: Sarıdan kahverengiye değişen tonlar görülebilir.
Tek gözlü (heterokromik): Bir gözü mavi, diğeri kehribar.
Yeni doğan yavruların gözleri genellikle grimsi olur ve 25. günden itibaren gerçek renklerini almaya başlar. 40. gün civarında göz rengi netleşir. Siyah noktalı yavruların çoğunun tek gözlü olması, bu işaretlerin bir tür “mühür” gibi düşünüldüğünü göstermektedir. Bu özel göz rengi durumu sadece Van kedilerine özgü değil; bazı köpek ırkları, güvercinler ve hatta insanlarda da genetik bir varyasyon olarak görülmektedir.
FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
Van kedisi, orta ile büyük arasında değişen boyutlara sahip, zarif ama güçlü yapılı bir kedidir. Yetişkinliğe ulaşması 3–4 yılı bulur.
Ağırlık: 4,5–9 kg arasında değişir.
Boy: 76 cm’ye kadar uzayabilir.
Tüyler: İpeksi, uzun ve tek katmandan oluşur; çoğunlukla beyaz renklidir.
Kuyruk: Uzun ve tüylüdür.
Kafa: Geniş ve özellikle erkeklerde daha belirgindir.
Gözler: Badem şeklinde ve oldukça büyüktür.
Kulaklar: Büyük, belirgin pembe renkte ve birbirinden ayrıdır.
Bazı Van kedilerinde kulak ve kuyruk bölgelerinde farklı renkler olabilir. Bu renklenme de ırkın tipik özellikleri arasındadır.
KARAKTERİ VE DAVRANIŞ ÖZELLİKLERİ
Van kedisi sadece güzelliğiyle değil, kişiliğiyle de büyüleyicidir.
Oldukça sosyal, meraklı ve oyuncudur.
İnsanlara karşı sevgi dolu ve sadıktır.
İlgi bekler ve uzun süre yalnız kalmaktan hoşlanmaz.
Yüksek enerjilidir, egzersize ve zihinsel uyarılmaya ihtiyaç duyar.
Yeni ortamlara alışması diğer kedilere göre daha kolaydır.
Zıplamayı ve yükseklere tırmanmayı sever, bu yüzden evde ona özel yüksek alanlar yaratmak faydalı olabilir. Diğer evcil hayvanlarla –özellikle doğru tanıtıldığında köpeklerle bile– iyi geçinebilir. Fakat zorla kucaklanmaktan hoşlanmaz; temas kurmak istediklerinde bunu kendileri gösterir.
Van kedisi, suya olan düşkünlüğüyle de tanınır. Bu alışılmadık özellik, Van Gölü çevresindeki doğal yaşam alanlarında gelişmiş olabilir. Suya girmekten ve suyla oynamaktan keyif alır, bu da onu diğer kedi ırklarından ayırır. Ancak evde istenmeyen durumların yaşanmaması için banyo gibi alanlardan uzak tutulmalıdır.
BAKIMI VE SAĞLIK İPUÇLARI
İpeksi tüyleri olan Van kedileri, düzenli taranmayı gerektirir.
Tüy bakımı: Günde bir kez fırçalanmaları, ölü tüylerin temizlenmesi ve tüy topaklarının önlenmesi açısından önemlidir.
Diş bakımı: Haftada en az bir kez fırçalanması, ağız sağlığını korur.
Tırnak ve kulak temizliği: Düzenli tırnak kesimi ve uygun ürünlerle kulak temizliği yapılmalıdır.
Van kedileri genel olarak sağlıklı bir ırktır. Ancak tamamen beyaz tüylü bireylerde sağırlık riski olabilir. Bu durum, sadece Van kedilerine değil, tüm beyaz tüylü kedilere özgü genetik bir durumdur.
BESLENME GEREKSİNİMLERİ
Yüksek enerjili olmaları sayesinde genellikle kilo alma eğiliminde olmasalar da beslenmelerine dikkat edilmelidir.
Protein ağırlıklı mamalar kas kütlesi ve enerjilerinin desteklenmesi için idealdir.
Serbest beslenme yöntemi uygulanabilir ancak porsiyon kontrolü önerilir.
Beslenme programı yaşa, sağlık durumuna ve aktivite düzeyine göre düzenlenmelidir.
Yüzyıllardır Anadolu topraklarında yaşayan Van kedisi, sadece dış görünüşüyle değil, zeki ve sevgi dolu yapısıyla da gönüllerde taht kurmuştur. Uluslararası arenada tanınan ve sevilen bu özel ırkın neslinin korunması, hem kültürel hem de biyolojik açıdan büyük önem taşımaktadır.