Türkiye’nin en kadim şehirlerinden biri olan Van’ın kim tarafından kurulduğu, tarih boyunca araştırmacıların ve tarih meraklılarının aklını kurcalayan soruların başında geliyor. Urartulara başkentlik yapan Van, binlerce yıllık geçmişiyle bugün hâlâ gizemini koruyor. Van, yalnızca Anadolu’nun değil, dünyanın da en eski yerleşim yerlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Van’ın kökeni, arkeolojik bulgulara göre milattan önce 9. yüzyıla, yani yaklaşık 3 bin yıl öncesine dayanıyor. Kentin kurucusu olarak Urartu Krallığı kabul ediliyor. Urartular, Doğu Anadolu’da güçlü bir medeniyet kurarak merkezi bugünkü Van Kalesi civarındaki Tuşpa şehri olan bir krallık inşa ettiler. Van’ın bilinen resmi tarihi, işte bu noktadan itibaren başlıyor.
URARTU MEDENİYETİ VE TUŞPA’NIN KURULUŞU
Urartu Krallığı, milattan önce 9. yüzyılda, Doğu Anadolu coğrafyasını tek çatı altında toplayan güçlü bir devlet olarak ortaya çıktı. Krallığın başkenti Tuşpa, Van Gölü’nün kıyısında, stratejik bir konumda kuruldu. Urartu Kralları, Van Kalesi’ni inşa ederek bölgeyi hem savunma hem de yönetim merkezi haline getirdi. Bugün kalede görülen çivi yazılı kitabeler, Van’ın Urartu uygarlığı tarafından kurulduğunu kesin bir şekilde ortaya koyuyor.
Urartular yalnızca Van’ın kurucusu olmakla kalmadı, aynı zamanda kente kalıcı bir kültür de bıraktı. Sulama kanalları, tarımsal altyapılar, tapınaklar ve taş işçiliği gibi unsurlar, Van’ın tarih boyunca gelişmesini sağlayan temel miraslardan biri oldu.
VAN’IN EL DEĞİŞTİREN TARİHİ
Urartu Krallığı’nın yıkılışının ardından Van, tarih boyunca farklı uygarlıkların hakimiyetine girdi. Önce Medler ve Persler, ardından Büyük İskender’in seferleriyle Makedonların, daha sonra Roma ve Bizans’ın yönetiminde kalan Van, Orta Çağ’da ise Araplar ve Selçukluların eline geçti. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ise Van, doğunun en önemli idari ve ticaret merkezlerinden biri oldu.
Her uygarlık Van’a kendi izlerini bırakırken, kentin kuruluşuna dair en net izler Urartuların mirasıdır. Bu nedenle tarihçiler, Van’ın “kurucusu” sorusuna tek bir yanıt verir: Urartular.
KURULUŞ SEMBOLÜ VAN KALESİ
Bugün hâlâ ayakta duran Van Kalesi, Urartuların bu coğrafyaya bıraktığı en önemli eserlerden biri. Kale yalnızca askeri bir yapı değil, aynı zamanda bir yönetim ve kültür merkeziydi. Burada bulunan yazıtlar, Van’ın Urartu kralları tarafından kurulduğunu ve yönetildiğini belgeliyor. Kalenin eteklerinde yer alan eski yerleşim alanları ise kentin ilk nüvelerini oluşturuyor.
KADİM ŞEHİR, YAŞAYAN TARİH
Bugün Van, kökeni Urartulara dayanan, ancak yüzlerce uygarlığın izini taşıyan bir şehir. Bu özelliğiyle yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın da en köklü kentlerinden biri. Arkeologlar, Van Kalesi ve çevresindeki kazılar sayesinde kentin geçmişine dair yeni bilgileri gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor.
Van’ın kurucusu olan Urartular, bu coğrafyayı sadece siyasi bir merkez değil, aynı zamanda bir kültür beşiği haline getirmiştir. Dolayısıyla Van’ın tarihi, aslında Anadolu’nun en eski medeniyetlerinden birinin hikâyesiyle başlıyor.
