Allah'ın adıyla!
Bir oyuncak veya oyunun faydalı olması için çocuğun yaşına uygun olması ve onun gelişimini destekleyici nitelikler taşıması gerekir. Ayrıca çocuğun oyun ve oyuncak tercihi onun hangi yeteneklere sahip olduğunu da gösterir.
TOP:
Top, bedeni kullanma becerisini geliştiren ve çocuğun enerjisini harcamasını sağlayan bir oyuncaktır. Bedensel zekası yüksek çocuklar topla oynamayı, topu sektirmek gibi beceriler göstermeyi sever. Ayrıca topla grup halinde oynayan çocukların ileride farklı insanlarla birlikte çalışma yeteneği gelişir.
BİSİKLET:
Bisiklet bedeni kullanmayı öğrettiği gibi çocuğun korkularını kontrol etmesini destekler. Çocuğun kendi başına bisiklete binmeyi başarma duygusuyla tekrar tekrar denemekten vazgeçmemesini sağlar. Bisiklete binme çalışmaları sırasında çocuk dengesini sağlamayı öğrenir ve güvenlik duygusuyla cesareti dengeye oturtur.
YAPBOZLAR VE LEGOLAR:
Yapbozlar çocukların el göz koordinasyonunu geliştirir, dikkatini yoğunlaştırmasına yardımcı olur. Çocuğun nesneleri ve şekilleri tanımasına, kullanmasına yardımcı olur. Çocukta tasarım alanında yetenek varsa geliştirir. Parçadan bütüne ulaşma yönünü geliştirir.
PELUŞ HAYVANLAR:
Çocuğun en sevdiği oyuncağı yumuşacık peluş ayısı veya tavşanı ise onun merhamet ve empati yeteneğinin güçlü olduğunu söyleyebiliriz. Bu tür oyuncaklarla oynayan çocuklar insanlara da merhamet duyar ve onların acılarını paylaşır.
KUKLA:
Kuklalar, insanlarla etkileşimden hoşlanan ve hayal gücü yüksek çocuk profilini destekler. Çocuğunuzla basit kuklalar yardımıyla kendi senaryosunu, kendi hayal gücüyle yazdığı küçük canlandırmalar yapabilirsiniz. Çocuğunuz kuklasını konuştururken merak duyduğu alanlarda soru sorar, cevabını alır ve bazı duygularını dışa vurur.
OYUN HAMURLARI:
Oyun hamurları çocuğun ince motor becerilerini ve el göz koordinasyonunu geliştirir. Çocuğun görsel yeteneği yüksekse bunu fark etmesini sağlar. Sanat yeteneği varsa bu konuda kendine güveni gelişir. Ayrıca malzemelerle yapılan faaliyetler, çocuğun nesneleri doğru şekilde kullanma, israf etmeme anlayışı kazanmasına yardımcı olur.
BOYA KALEMLERİ:
Çocuğun en sevdiği oyuncağı boya kalemleri ise, bu onun resim kabiliyetini gösterebilir. Boyama faaliyetleri bütün çocuklara gerekli olan parmaklarını kullanma çalışması sağlar. Çocuklar resimleri boyarken özenli olmayı, sabırla başladıkları işi tamamlamayı öğrenirler.
Çocukların en çok ilgi gösterdiği oyuncak, yaşına ve cinsiyetine göre değişir. Oyun, çocuğun kendi kimliğini fark edip geliştirmesinde de aracı durumundadır. Mesela erkek çocuk, babasını taklit ederek otomobillerle oynar. Kız annesi gibi küçük ev eşyaları ve bebeklerle oynar.
Ayrıca çocuklar farklı dönemlerde farklı bir oyuncağa ilgi duyabilirler. Anne-babalar çocuğa seçenek sunmalı, fazla yönlendirme yapmamalıdır. Sadece oynamasını öğrenmesi için ona zaman zaman eşlik etmek faydalı olacaktır.
Not: En sevilen oyuncak anne-babayla beraber oynanan oyuncaktır. Bazen çocuklarla ortak zaman geçirmeli, oyunlarına eşlik etmeliyiz.
HANGİ OYUNCAKLAR ZARARLIDIR?
Bazı oyunlar çocuğun faydalı yeteneklerini geliştirdiği gibi bazıları da olumsuz özellikleri pekiştirir. Mesela çocukta şiddet eğilimini artıran veya kumara alıştıran oyunlar gibi…
BAZI BİLGİSAYAR OYUNLARI:
Bilgisayar oyunlarının çoğu, çocukların acımasızca vurup kırmasına, öldürmesine, yakıp yıkmasına ve çarpıp kaçmasına 'puan' vermektedir. Çocuğumuz 'Nasıl olsa gerçek değil' diyerek şiddete ve zulme alışması, gerçek hayatta da acımasızca davranmasına basamak teşkil edecektir.
Çünkü çocuğumuz 'zarar vermeme' hassasiyetini kaybedecektir.
Bazı bilgisayar oyunları, çocuklara insan-hayvan karışımı hayal ürünü yaratıklarla dolu bir dünya sunarken insanın keremli bir varlık olduğunu unutturmaktadır. Ayrıca birçok bilgisayar oyunu çocukların kumara sürüklenmesine vasıta olmaktadır. Bu oyunlar içinde, ergenlik çağındaki çocukların müstehcen konulardaki merakını cezbeden ve onları çocuk istismarına sürükleyen siteler de vardır. Bu sebeple çocukların internette geçirdiği zaman, büyüklerin kontrolünde olmalıdır.
Bilgisayar oyunlarının içinde nisbeten zararsız gibi görülen oyunlar dahi çocuğun fiziki açıdan hareketsiz kalmasına sebep olarak kemik ve kas gelişimini olumsuz etkiler. Ayrıca çocuğun önüne belli seçeneklerden ibaret bir dünya koyarak zihnini kullanmasını sınırlandırır. Ayrıca bilgisayar oyunlarını fazla oynayan çocukların acele tepki verdiği, sabrı öğrenemediği, dikkatini yoğunlaştıramadığı görülmektedir. Çünkü bu oyunlar beyin kimyasallarından haz verici olan bazılarının fazla salgılanmasına sebep olarak doğal gelişimini bozmaktadır.
ŞANS OYUNLARI:
Kartlarla, zarla ve benzeri malzemelerle oynanan çeşitli şans oyunları da çocuklara zararlıdır. Her şeyden önce bu oyunlarda geliştirici bir yön yoktur. Aksine çocuğun şans ve şanssızlık kavramına aşırı anlam yüklemesine sebep olur. Sırf şansa bağlı olarak kazanmak veya kaybetmek kişinin duygu durumunu olumsuz etkiler. Ayrıca bu oyunlar çocuğun arkadaşlarıyla sorunlar yaşamasına sebep olur.
İNCE BEDENLİ YETİŞKİN BEBEKLER:
Kızlar arasında çok popüler olan bu bebekler, kızlarımız için bir rol model haline gelerek, onların sırf bedenleriyle değerli olacakları duygusuna sürükler. Ayrıca bu kızların mahrem organlarının belirgin olması, kızlarımızın edeb haya gibi değerleri öğrenmesine engeller. Kızlarımızın merhamet duygusunu geliştiren bebeklerle evcilik ve benzeri oyunlar oynaması daha uygundur.
TEKNOLOJİK OYUNCAKLAR:
Pilli, uzaktan kumandalı, ışık ve ses çıkaran arabalar, robotlar ve benzeri oyuncaklar çocuğumuzu hiçbir şekilde geliştirmez. Çünkü çocuğumuz bu oyuncağı sadece pasif bir şekilde seyredecektir. Hatta çocuk uzun süre seyretmekten sıkılınca vurup kırar, yenisini aldırır. Böyle pahalı oyuncaklar aldırmakla kendini tatmin etmeye çalışır. Halbuki bu çocuğu doyumsuzluğa iter. Çocuğa basit bir kamyon alın, içine ufak oyuncaklarını doldursun, boşaltsın, daha yararlı…
Çocuklar büyüdükçe basit ve taklide dayalı oyunların yerini kurallı, grup oyunları alır. Grup oyunları çocuğun dil ve sosyal kabiliyetlerine olumlu katkı yapar.
Grup oyunlarında rol almak, çocuğun kendi kişiliğini ortaya koymasına ve güzel ahlakını geliştirmesine yardımcı olur. Olumlu karakter özellikleri, adil bir oyun ortamında pekişir. Arkadaşlarıyla geçinemeyen, kurallara uymayan, aceleci ve ben merkezci çocuklarla kimse oynamak istemez. Bu da çocuğun doğru davranmasını sağlar.
Yüce Rabb'imiz, evlerimizi rabbani mektepler ve oralarda yetişen nesillerimizide rabbani nesiller eylesin amin...
